Açık ve kapalı ortamlarda bekletilerek ihtimar ettirilen ahır gübresine ilave edilen gübrenin N-P-K kayıplarına etkisi üzerine bir araştırma

Abstract

I. ÖZET Taze ahır gübresinin olgunlaştırılması (ihtimar) esnasında koruyucu madde katılması ve yağış etkisinin azot, fosfor ve potasyum (N-P-K) kayıplarına etkilerinin araştırılması amacıyla; Tekirdağ Merkez Ferhadanlı Köyünde süt sığırlarından elde edilen taze ahır gübresi kullanılarak iki deneme kurulmuştur. Bu amaçla kurulan birinci deneme üstü çatı şeklindeki kapalı alanda gerçekleştirilmiştir. İkinci bir deneme ise, mer'a şartlarında kurulmuştur. Her iki deneme de 1 kontrol, 1 doz fosfor, 4 doz alçı ve 3 tekerrür olmak üzere; [(l+l+4)x2]x3 toplam 36 yığından oluşmuştur. Yığınlara, 0 (Kontrol:%100 taze ahır gübresi), 10, 15, 20, 25 kg/ton alçı ve kontrol hariç tüm yığınlara 7 kg/ton %44-46 P2O5 içeren triple süperfosfat karıştırılmıştır. Deneme Eylül- 1993 'te başlayıp, Eylül- 1994 'te sona ermiştir. Bu süre içinde aylık periyodlarla yığınlardan örnekler alınmış ve azot, fosfor ve potasyum tayinleri yapılmıştır. Yığınlardan alınan gübre örnekleri üzerinde yapılan analizlerden elde edilen sonuçların değerlendirilmesine göre, ahır gübresinin açıkta bekletilmek suretiyle ihtimar ettirilmesi halinde azot, fosfor ve potasyum gibi bitki besin elementlerinin önemli bir bölümünün kayba uğradığı tespit edilmiştir. Gübreye karıştırılan alçının, gübrenin azot ve fosfor kayıplarını önemli ölçüde azaltmış, potasyum kayıplarını ise arttırdığı gözlenmiştir. Kapalı ortamda ihtimar ettirilen gübrede önemli ölçüde azot kaybı olduğu, fosfor ve potasyum kayıplarının nispeten çok az olduğu saptanmıştır. İlave edilen alçının azot kayıplarını azalttığı, fosfor ve potasyum kayıplarına etkisinin nispeten çok az olduğu tespit edilmiştir. Açıkta ihtimar ettirilen gübrede azot, fosfor ve potasyum kayıplarının kapalı ortamda ihtimar ettirilene oranla oldukça fazla olduğu saptanmıştır.

II. SUMMARY In order to search the effects of preservative agent addition and rainfall on nitrogen, phosporus and potassium (N-P-K) loss during decomposition of raw manure. Two experiments have been set up by using raw manure which was obtained from milk cattle in Ferhadanh Village of Tekirdağ province. First experiment for this purpose was performed in a covered place with roof shape. Second experiment were performed in field conditions. Both experiment have contained totally 36 piles, including 1 control, 1 dose phosporus, 4 dose gypsum and 3 replications [(1+1+4)x2]x3. To the piles, 0 (Control: %100 manure), 10, 15, 20, 25 kg/ton gypsum and to the all piles excluded control 7 kg/ ton triple superphosphate. Experiments tock place between September 1993- September 1994. Monthly samples were taken from the piles and their nitrogen, phosporus and potassium contents were analised during this time. According to the result of sample analyses taken from manure piles, when the manure was decomposed in field conditions there has been dramatic loss in plant nutrition elements such as nitrogen, phosphorus and potassium. On the other hand, gypsum mixed with the manure has decreased the nitrogen and phosphorus loss of manure and in contrast increased potassium loss. There has been found an important level of nitrogen loss in the manure sample decomposed in covered place while phosphorus and potassium loss were relatively low. Gypsum mixed with manure has decreased the loss of nitrogen but it was ineffective on phosphorus and potassium loss. As a result, nitrogen, phosphorus and potassium loss of the manure which was decomposed in field conditions were higher than the manure decomposed in covered place.