Kırklareli koşullarında bitki su tüketimi tahmin eşitliklerinin karşılaştırılması

Abstract

m ÖZET Sulama projelerinin hazırlanması ve sulama zamanının planlanması çalışmalarında bitki su tüketimi değerleri kullanılmaktadır. Bitki su tüketimleri tarla denemeleri ile doğrudan ölçülebildiği gibi, iklim verilerinden yararlanılarak çeşitli yöntemlerle tahminde edilebilir. Bu araştırmanın amacı, Kırklareli yöresinde çeşitli bitkilerin su tüketimlerinin tahmininde kullanılabilecek yöntemlerin belirlenmesidir. Araştırmada bitki su tüketimi tahmin yöntemlerinden Blaney-Criddle, Penman Monteith, Penman FAO modifikasyonu ve Jensen- Haise yöntemlerinin Kırklareli koşullarında kullanılma olanakları araştırılmıştır. Bu amaçla Atatürk Köy Hizmetleri Araştırma Enstitüsü'nde 1986-1990 yılları arasında buğday, şeker pancarı ve ayçiçeği bitkilerinde tarla denemeleri ile doğrudan ölçülen su tüketimi değerleri, söz konusu yöntemlerle tahmin edilen bitki su tüketimi değerleri ile karşılaştırılmıştır. Hesaplamalar aylık ve onar günlük peryotlarda yapılmıştır. Buğday bitkisi için on günlük ve aylık periyodlara ilişkin bitki su tüketimi tahminlerinde Penman FAO yönteminin, şeker pancarı ve ayçiçeği bitkileri için Penman FAO ve Blaney Criddle yöntemlerinin yeterli sonuç verdiği saptanmıştır. Ayrıca bitki katsayıları eğrileri hazırlanmıştır.

IV SUMMARY COMPARISON OP SOME EVAPOTRANSPIRATION METHODS FOR KIRKLARELİ CONDITIONS Water consumptions of plants are used for design and management of irrigation systems. These data are either obtained from field measurements or calculated with the prediction methods by using climatic data. The purpose of this study was to determine the suitable methods in predicting water consumptions of different crops in Kırklareli. In the study, the possibilities of using Blaney-Criddle, Penman Monteith, Penman FAO and Jensen Haise methods, used for estimation of evapotranspiration, were investigated for Kırklareli conditions. For this purpose, the evapotranspiration values measured from the field directly during the years of 1986-1990 for wheat, sugarbeet and sunflower crops in Atatürk Research Institue of Rural Affairs were compared with the evapotranspiration values calculated by the estimation methods mentioned above. Calculations were made decade and monthly periods. As a result, according to statistical evaluation, it was found that the most suitable potential evapotranspiration equation for the decade and monthly periods is the FAO modification of Penman method for wheat, the Blaney Criddle and FAO modification of Penman methods for sugarbeet and sunflower. In addition, the crop coefficient (kc) curves were prepared for the suggested methods.