Tekirdağ ili Yeniçiftlik beldesi tarım işletmesinde etkinlik ve verimlilik standartlarının belirlenmesi

Abstract

ÖZET Yüksek Lisans Tezi Tekirdağ ili Yeniçiftlik Beldesi Tarım işletmelerinde Verimlilik ve Etkinlik Standartlarının Belirlenmesi Trakya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı Bu araştırmada Tekirdağ İli Marmara Ereğlisi İlçesi Yeniçiftlik Beldesi tarım işletmelerinin tümü ana kütle olarak araştırma kapsamına alınmış ve ana kütleyi en iyi temsil edebilecek örnek büyüklüğü belirlenmiştir. Optimal örnek büyüklüğü 91 olarak belirlenerek bu işletmeler ekonomik analize tabii tutulmuştur. Yapılan analiz sonuçlarına göre verimli ve etkin olan işletmeler belirlenmiştir. Araştırma verileri 1993-1994 dönemine aittir. Yapılan araştırma sonuçlarına göre işletmeler, en kârlı olan %25' lik grup, orta kârlılığa sahip olan %50' lik ikinci grup ve kârı düşük olan % 25' lik üçüncü grup olmak üzere üç gruba ayrılmıştır. Brüt kâr başarı ölçüsü olarak kabul edilmiş ve bu sonuçlara görede en kârlı işletmeler grubunda (%25) ekonomik rantabilite %1.81, orta kârlılığa sahip olan %50' lik grup için bu oran %0.50 olarak belirlenmiş ve son olarakda en düşük kârlı işletmeler grubu için bu oran -% 0.18 olarak hesaplanmıştır. En yüksek brüt kâra sahip olan 23 işletmenin, 3 tanesinde bitkisel üretim, 20 tanesinde de bitkisel ve hayvansal üretim yapılmaktadır. Bu 23 işletmenin 10 tanesi 1-50 dekar arası işletmeler grubundan, 6 tanesi 51-150 dekar arası işletmeler grubundan ve 7 tanesi de 151-500 dekar arası işletme grubundan oluşmaktadır. Orta kârlılık grubunda olan % 50' lik kışımın içinde toplam 46 işletme bulunmakta ve 46 işletmenin 9 tanesi 1-50 dekar arası işletmeler grubundan, 15 tanesi 51-150 dekar arası işletmeler grubundan ve 22 tanesi de 151-500 dekar arası işletmeler grubundan oluşmaktadır. Bu 46 işletmenin 19 tanesinde sadece bitkisel üretim, 27 tanesinde de bitkisel ve hayvansal üretim yapılmaktadır.VI Düşük kârlılığa sahip işletmeler grubunda ise toplam 22 adet işletme bulunmakta ve bu 22 adet işletmenin büyüklük gruplarına göre dağılımı şöyledir, 91 u 1-50 dekar arası işletmeler grubundan, 11' i 51-150 dekar arası işletmeler grubundan ve 2 tanesi de `151-500 dekara arası işletmeler grubundandır. Yapılan araştırmada 22 adet işletmenin sadece 2' si bitkisel ve hayvansal üretim, 20' si de bitkisel üretimde bulunmaktadır. İşletmeler ortalamasında bir işletmenin kâra geçebilmesi için, sabit ve değişken masrafların karşılandığı nokta olan 160.203.210 Liralık satış hacmine ulaşması gerekmektedir. Ancak bu noktada, 79.927.230 Lira olan sabit masraflarını ve 80.275.980 Lira olan değişken masraflarını karşılayabilmektedir. Bunun içinde sadece buğday üretip satan bir işletmenin 53.401.070 kg.' Iık satış miktarını gerçekleştirmesi gerekmektedir. Danışman: Prof. Dr. i. Hakkı İNAN TEKİRDA? / 29.08.1996 / Sayfa Adedi: 94

VII SUMMARY Masters Thesis Determination of Productivity and Efficiency Standarts of Agricultural in Yeniçiftlik, Tekirdağ by Metin BADEM Trakya University Institute of Natural Sciences Agricultural Ecenomics Department In this research all agricultural holdings located at Yeniçiftlik, Tekirdağ, were included in population from which optimum sample size was determined. Economic analyses were carried out on a sample of 91 agricultural holdings. The research data came from 1 993 - 1 994 growing season. Reviewing the research results and profitability in particular, agricultural holdings were divided into three goups; most profitable % 25, medium level % 50, least profitable % 25. Having accepted the gross margin as the main success indicator, return on assets in the top % 25 was found to be % 1.81, whereas it was only % 50 and - % 0.18 for the medium % 50 and the lowest % 25 groups, respectively. Of 23 holdings havings the highest gross margin, 3 were involved in crop production only, while 20 were involved both in crop and livestock production. Of these 23 holdings, 10 had 1 -50 decars of land size, 6 had 51 - 150 and 7 had 151 - 500 decars. There were 46 holdings in the medium profitable group ( % 50 ) which were distributed in the three land size groups in the following numbers 9, 15, 22,vm respectively. Of these 46 holdings, 19 were involved in crop production and 27 were both in crop and livestock production. There were 22 holdings in the least profitable group ( % 25 ). Of these, 9 had 1 - 50 decars of land while 11 and 2 had 51 - 150 and 151 - 500 decars of land, respectively. Only 2 holdings were in crop and animal production, where as 20 took both crop and livestock production. in order to reach the break - even point at which fixed and variable costs are mefc holdings tiad to achive a sales volume of 160.203.210 Lira. At this point fixed costs of 79.927.230 Lira and variables costs of 80.275.980 Lira are met. To reach this level, a wheat growing holding had to achieve a sales volume of 53.401.070 kgs. Supervisor Prof. Dr. İ. Hakkı İNAN TEKİRDA?/ 29.8.1996/ of pages: 94