Ekmeklik buğday melezlerinde bazı önemli özelliklerde genetik analizler

Abstract

ÖZET Yüksek Lisans Tezi EKMEKLİK BU?DAY MELEZLERİNDE BAZI ÖNEMLİ ÖZELLİKLERDE GENETİK ANALİZLER Gülseren MERCANGÜL Trakya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı Danışman : Prof. Dr.. Kayıhan Z. KORKUT Jüri Prof. Dr. Z. Kayıhan KORKUT Prof. Dr. Sezen ŞEHİRALİ Prof. Dr. Temel GENÇTAN T.O. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü deneme tarlasında 1992- 1994 yıllarında yürütülen bu araştırmada 6 ekmeklik buğday çeşiti (Ana, Festival, Saraybosna, Semu, MV-04/87, MV-17) materyal olarak kullanılmıştır, ilk yıl yapılan melezleme sonucunda elde edilen 8 Fi melezi ve bunların anaçları ikinci yıl tesadüf blokları deneme desenine göre 3 tekrarlamalı olarak yetiştirilmiştir. Her parselden rastgele seçilen 20 bitki üzerinde; bitki boyu, başak uzunluğu, başakta başakçık sayısı, başakta tane sayısı, başakta tane ağırlığı ve bin tane ağırlığı karakterleri ölçülmüştür.II Bitki boyu yönünden melezlere ilişkin elde edilen heterosis değerleri 3.160- 22.637 arasında, Heterobelthiosis değerleri ise 0.09-23.628 arasında değişmiştir. Heterosis ve heterobelthiosis değerleri (Festival x Saraybosna) ve (MV-17 x Ana) melezi dışındaki tüm kombinasyonlarda negatif yönde, %5 ve %1 düzeyinde önemli bulunmuştur. Denemede incelenen Fi döllerinde başak uzunluğu 10.315 ile 12.583 cm arasında değişmiş ve en uzun başak (Festival x Ana) melezinde ölçülmüştür. Başak uzunluğu yönünden elde edilen heterosis ve heterobelthiosis değerleri %5 ve %1 düzeyinde önemli ve olumlu bulunmuştur. Sekiz Fi melezinde başakta başakçık sayısı bakımından heterosis değerleri %1 9.695-32.968 arasında, heterobelthiosis değerleri ise % 12.773-32.292 arasında Fi döllerinde başakta tane sayısı değerleri 57.683 (Festival x Ana) ve 80.445 adet (Festival x Saraybosna) arasında değişmiş, heterosis ve heterobelthiosis değerleri %5 ve %1 düzeyinde olumlu ve önemli bulunmuştur. Başakta tane ağırlığı bakımından 8 Fi melezinin tümünde %5 ve %1 düzeyinde olumlu ve önemli heterosis ve heterobelthiosis değerleri belirlenmiştir. Fi döllerinde tane ağırlığı 3.444 De 5.546 g arasında ölçülmüştür. Sekiz Fi melezinde bin tane ağırlığı yönünden heeterosis değerleri % -3.33- %37.467, heterobelthiosis değerleri ise %-4.189-%33.155 arasında değişmiştir.

III SUMMARY Master Thesis GENETICAL ANALYSIS OF THE SOME IMPORTANT CHARACTERS IN BREAD WHEAT HYBRIDS Gülseren MERCANGÜL The University Of Thrace Institute of Natural and Applied Sciences Departmend Of Field Crops Advisor : Prof. Dr. Kayıhan Z. KORKUT In This research carriying out in the experiment field of Department of Field crops of Agricultural Faculty, Thrace University, was used as experimental material six bread wheat in the first year, was obtained eight Fi hybrides. In the second year, these hybrids and their parents were sown as completed randomized plot design. Plant height spUce lenght number of spikilets per spike, number of grain per spike, grain weight and thousand kernel weight characters were measured on the twenty plants that were selected every plot Heterosis and heterobetthiosis values obtained in respect to plant height of the eight hybrids were changed between 3.160 - 22.637 % and 0.091 - 23.628 % respectively. These values were found as significant of the level of 5 % and % and negative in all hybrids except Festival x Saraybosna and MV17 x Ana hybrids. Spike lenght of the Fi hybrids obtained in this research were changed between 10.315 - 12.583 cm. Heterosis and heterebeltiosis values in all hybrids in respect to spike lenght were found as 5 % and 1 % important and positive.IV Heterosis and heterebelthiosis levels in respect to number of spiklets per spike of the Fi hybrids. That were examined in this research were determined between 19.695-32.918. Also heterobelthiosis values were found between 12.773 - 32.292 %. Number of grain per spike of the Fi hybrids that were examined in this research changed between 57.687 number ( Festival x Ana ) and 80.445 number ( Festival x Saraybosna ). Heterosis and heterobelthiosis levels in all hybrids were found as 5 % and 1 % significant and positive. Heterosis and heterobettiosis levels in respect to grain weight per spike were found 5 % and 1 % significant and positive in all hybrids. The highest heterosis value was obtained in Festival x Saraybosna hybrid. But, the samimolest heterosis and heterobelthiosis levels were determined in Festival x Ana hybrid. Heterosis and heterobelthiosis values of the eigth Fi hybryds in respect to thousand kernel weight were changed between -3.33 -37.467 % and -4.189 - 33.155 respectively.