Çöp kompostunun toprakların fiziksel ve kimyasal özelliklerine etkisi üzerine bir araştırma

Abstract

ÖZET Şehir atıklarından elde edilen çöp komposlunun toprakların fiziksel ve kimyasal özellikleri ile verime olan etkisini araştırmak amacıyla bir kompost denemesi yapılmıştır. İzmir İli yaz ve sonbahar aylarına ait şehir çöplerinden üretilmiş olan kompost, İzmir Uzundere Kompost fabrikasından temin edilmiştir. Deneme, Tekirdağ Ziraat Fakültesi deneme alanında kurulmuş ve iki yıl süreyle bölünmüş bloklar deneme planına göre, yedi kompost dozu üç tekerrürlü olarak (7 x 3= 21) toplam 21 parselde tarla denemesi şeklinde yürütülmüştür. Parsellere 0, 2, 4, 8, 10, 12 ve 16 t/da olacak şekilde hesaplanan miktarlarda kompost serilmiş ve kulaklı pulluk ile 20 cm' den sürülerek karıştırılmıştır. Deneme bitkisi olarak kışlık arpa ekilmiş ve hasada kadar doğal şartlarda bırakılmıştır. Hasat yapıldıktan sonra, ürün verimi belirlenmiş, takiben her parselden bozulmuş ve bozulmamış toprak örnekleri alınarak gerekli analizler yapılmıştır. İkinci yılda deneme parsellerine kompost veya herhangi bir gübre ilave etmeksizin, kompostun kalıcı etkisini belirlemek amacı ile parseller tekrar pullukla 20 cm'den sürülerek karıştırılmış ve diğer işlemler birinci yılda olduğu gibi yapılmıştır. Toprak örneklerinde tekstür, agregat stabilitesi, hidrolik iletkenlik, kütle yoğunluğu, tane yoğunluğu, porozite, saturasyon %'si, tarla kapasitesi, solma noktası, faydalı nem kapasitesi, organik madde, pH, tuzluluk, kireç, N, P, K analizleri yapılmış ve sonuçlar varyans analizine tabi tutulmuştur. Parsellerden alınan toprak örnekleri üzerinde yapılan analizlerden elde edilen sonuçların değerlendirilmesine göre, şehir atıklarından üretilen çöp kompostu, deneme topraklarının hidrolik iletkenlik, porozite, saturasyon %'si, tarla kapasitesi, organik madde, pH, tuzluluk (EC), kireç, N, P, K kapsamlarını istatistiki bakımdan önemli düzeyde arttırmış, volum ağırlığını azaltmış; agregat stabilitesi, solma noktası, faydalı nem kapasitesi üzerine olan etkisi ise istatistiki olarak açıkça belirlenememiştir. Uygulanan kompost dozu arttıkça toprakların fiziksel ve kimyasal özelliklerine olan etkisi daha belirgin olmuştur. Analiz sonuçlarına göre en olumlu etkiyi yüksek kompost dozları (12 ve 16 t/da) sağlamıştır.

II SUMMARY An experiment was designed to investigatethe effects of waste composts on the physical and chemical properties of soils. The compost was produced from the summer and autumn wastes of İzmir City, by Uzundere Waste Recycling Facilities. İzmir. The experiment was conducted in the experimental fields of Tekirdağ Faculty of Agriculture for two years, using split plot experimental design with seven different composts and three replicates (7x3 = 21) totaling 2 1 plots. The pre-determined amounts of composts of 0, 2, 4. 8. 10, 12 and 16 t/da were laid on the plots and mixed with soil into a depth of 20 cm, by plough. Soil samples were collected from the plots and the analysis were realised. For the second year, neither composts nor other fertilizers were applied to the plots but the plots were ploughed to a depth of 20 cm and the rest of the experiment was realised similar to the procedure followed in the first year. Agregate stability, hydrolic conductivity, bulk density, porozity, saturation percentage, field capacity, wilting point, available moisture content, organic matter content, pH, salt concentration, lime level; N,P,K concentrations in the soil were determined and analysis of variances were carried out on the data. It was observed from the results, obtained from the samples, that the waste compost obtained from the city wastes, increased hydrolic conductivity, porozity, saturation percentage, field capacity, organic matter content, pH, salt content, lime level, N.P.K concentrations and decreased the bulk density but the effect of waste compost on the agregate stability, wilting point and available moisture content was not statistically significant. It was found that the higher the amount of compost mixed in the soil, the more positive effects conferred on the physical and chemical characteristics of the soil. The best result were obtained from the highest doses (12-16 t/da) of the compost used.