Bazı sofralık üzüm çeşitlerinde (V. vinifera L.) sürgün ve tane büyüme hızının değişimi

Abstract

Bu araştırma, 1995 yılında Tekirdağ Bağcılık Araştırma Enstitüsü 'nün Klon Kolleksiyon bağında, vejetasyon döneminde sürgün, salkım ve tane büyümesindeki farklılıkları ve ilişkileri ortaya koymak amacıyla yapılmıştır. Denemede bitkisel materyal olarak Amasya Beyazı, Hafizali ve Çavuş üzüm çeşitleri kullanılmıştır. Elde edilen bulguların değerlendirilmesi sonucunda sürgündeki uzunluk, kalınlık ve boğum sayısı artışı başlangıçta çok hızlı olmuş, çiçeklenmeden sonra ise artışta bir yavaşlamının olduğu görülmüştür. Yapılan son ölçümlerde (Amasya Beyazı 21 Eylül, Hafizali 20 Eylül, Çavuş 3 Eylül) Amasya Beyazı çeşidinin sürgünlerinde ortalama 53.00 adet, Hafızali'de 51.00 adet, Çavuş üzümünde 41.50 adet boğum sayılmıştır. Aynı tarihte en uzun sürgünler Hafızali'de (301.47 cm) ölçülürken, en kısalar ise Çavuş çeşidinde (261.80 cm) belirlenmiştir. Amasya Beyazı'nda sürgün uzunluğu (285.66 cm) bunların arasında bir değer vermiştir. Boğum arası kalınlıkları ise sürgün uzunlukları ile ters orantı oluşturmuş ve en uzun sürgünlerin ölçüldüğü Hafizali çeşidinin (13.70 mm) boğum arası kalınlıkları, Amasya Beyazı (14.38 mm) ve Çavuş'a (14.48 mm) oranla ince olmuştur. Salkım uzunluğu başlangıçta hızlı bir artış gösterirken, tane tutumundan sonra yavaşlamış ve sabit bir değere ulaşmıştır. Yapılan ölçümler sonucunda (Amasya Beyazı 16 Haziran, Hafizali 22 Haziran, Çavuş 6 Haziran), çiçek salkım uzunluğu Amasya Beyazı çeşidinde 15.88 cm, Hafizali çeşidinde 14.45 cm, Çavuş çeşidinde 12.58 cm olarak saptanmıştır. 27 Temmuz itibari ile salkım uzunluğu ise Çavuş çeşidinde 18.61 cm, Amasya* Beyazı 18.40 cm, Hafizali çeşidinde 15.87 cm olarak ölçülmüştür. Tane büyümesi ise başlangıçta hızlı olmuş, kısa bir süre yavaşladıktan sonra tekrar hızlanarak sabit bir değere ulaşmıştır. 3 Eylül' de yapılan ölçümlerde tane çapı Çavuş çeşidinde 23.53 mm, 21 Eylül 'de ölçümü yapılan Amasya Beyazı ve 20 Eylül 'de ölçümü yapılan Hafızali çeşitlerinde ise 20.90 mm çapında taneler saptanmıştır. Çalışma sonucunda, sürgündeki uzunluk, kalınlık ve boğum sayısı artışlarının başlangıçta çok hızlı olduğu, çiçeklenmeden itibaren yavaşlamaya başladığı ve ben düşme döneminden sonra tamamen durduğu gözlenmiştir. Bu değerlendirmelere göre sürgün ve tane büyümesi arasında ters bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Asma, Çeşit, Vegetatif büyüme, Generatif büyüme. Tane büyüme devreleri, Vegetasyon periyodu, Gözün uyanması.

This research was made in the clone collection vineyard of Tekirdağ Viticulture Research Institute in 1995 to find out the differences and relarionships of the growth of shoots, clusters and berries during the vegetation period. Amasya Beyazı, Hafizali and Çavuş cultivars were used as plant materials. According to the results, there was a fast increase in shoot length, thickness and node numbers at first but after flowering, the increase was slower. The mean number of nodes on the shoots of cv. Amasya Beyazı were 53.00 (on 21st September), cv. Hafizali had 51.00 (On. 20th September) and cv. Çavuş had 41.50 nodes (on 3rd September). On the same date, the longest shoot (301.47 cm) were in Hafizali and the shortest (261.80 cm) were in Çavuş cultivars. The shoot length of Amasya Beyazı were 285.66 cm and had a value between the previous two cultivars. There was a negative correlation between the shoot length and thickness between the nodes, cv. Hafizali which had the longest shoots but had a thickness between the nodes as 13.70 mm, Amasya Beyazı had 14.38 mm and Çavuş had 14.48 mm thickness between the nodes. The cluster length increased fastly at first the increase slowed down and had a constant value after the berry setting. The cluster length measurements were 15.88 cm in Amasya Beyazı (on 16fİ1 June), 14.45 cm in Hafizali (on 22nd June) and 12.58 cm in Çavuş (on 6th June). The cluster lengths on 27 July were 18.61 cm in Çavuş, 18.40 cm in Amasya Beyazı and 15.87 cm in Hafizali. The growth of berries was fast at first but slowed down in a short period then became faster again and reached a constant value. The biggest berry was measured on 3 Semtember as 23.53 mm inÇavuş, this was followed by 20.90 mm in Amasya Beyazı on 21 vSeptember and same value in Hafizali on 20 September. According to the results, the increase on the shoot length, thickness and node numbers were fast at first but slowed down after flowering and stopped completely after the verasion period. According to these evaluations, it was determined that there was a negative correlation between the berry and shoot growths. Key Words: Grapevine, Cultivar, Vegetative growth, Generative growth, berry growth phate, Vegetation Period, Bud burst.