Edirne, Kırklareli ve Tekirdağ İlleri damızlık sığır yetiştiricileri birliklerine üye işletmelerde muhasebe kayıtlarının incelenmesi ve işletme performansına etkisi

Abstract

ÖZET Yüksek Lisans Tezi EDİRNE, KIRKLARELİ VE TEKİRDAĞ İLLERİ DAMIZLIK SIĞIR YETİŞTİRİCİLİĞİ BİRLİKLERİNE ÜYE İŞLETMELERDE MUHASEBE KAYITLARININ İNCELENMESİ VE İŞLETME PERFORMANSINA ETKİSİ Celal DEMİRKOL Trakya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı Danışman : Prof.Dr.İ. Hakkı İNAN 2001, Sayfa: 108 Jüri : Prof.Dr.İ. Hakkı İNAN Doç.Dr.Muhiüiıı ÖZDER Yrd.Doç.Dr.Okan GAYTANCIOĞLU Bu araştırmada, Edirne, Kırklareli ve Tekirdağ İlleri Damızlık Sığır Yetiştiricileri Birliklerine Üye işletmeler incelenmiş, bu işletmelerin ekonomik yapıları, yıllık faaliyet sonuçları saptanmıştır. Araştırmada Trakya Bölgesinin Edirne, Tekirdağ ve Kırklareli illerinde bulunan Damızlık Sığır Yetiştiricileri Birliklerine üye işletmelerden optimum dağıtım kriterine göre örnekleme yapılarak belirlenen 121 işletmeden anket yolu ile toplanan veriler değerlendirilmiştir. İşletme başına düşen ortalama işgücü varlığı 2,37 EİB'dir. İşletmelerde 15-49 yaş grubunun diğer yaş gruplarına göre bölge ortalamasındaki oranı %70,04 ile en yüksek düzeydedir. Bu oran işletmelerin işgücü potansiyeli açısından aktif bir nüfusa sahip olduklarını göstermektedir.il İşletmelerde işletme arazilerinin ortalama % 67,1' ini mülk arazi, %32,9' unu ise kira ile işletilen arazi oluşturmaktadır. İşletme başına düşen işletme arazisi miktarları 151,9 da ile 258,1 da arasında değişmektedir. İşletme başına düşen aktif sermaye bölge ortalamasında 57 930 522 000 TL olup, bunun % 75,69'u çiftlik sermayesi, % 24,3 l'i işletme sermayesidir. Toprak sermayesinin aktif sermaye içerisindeki oranı bölge ortalamasında % 58,35' dir. Bina sermayesi %16,84'lük oran ile toprak sermayesinden sonra gelmektedir. Bina sermayesini % 13,77 ile hayvan sermayesi izlemektedir. İşletmelerde Toplam gayrisafi il relini değerinin %36,8'i bitkisel üretimden sağlanırken, %63,2'si hayvansal üretimden elde edilmiştir. Gayrisafi üretim değerinin işletme arazisine düşen miktarı bölge ortalamasında 55 570 000 TL'dir. İnek başına düşen gayrisafi üretim değeri ise bölge ortalamasında 737 433 000 TL'dir. İşletmelerde bir üretim dönemi sonunda buğdaydan elde edilen brüt kar Kırklareli ilinde 11 545 688 TL/da iken, Edirne ve Tekirdağ illerinde sırasıyla 16 857 390 TL/da ve 20 775 456 TL/da dır. Bölge ortalamasında ise bu değer 15 229 462 TL/da dır. Kırklareli ilindeki brüt karın düşük olmasının nedeni; bu ildeki tarım arazilerinin verim yönünden diğer illere göre daha zayıf olmasıdır. Ayçiçeği üretiminde brüt kar değerleri 12 765 992 TL/da ile 18 140 755 TL/da arasında değişmekle birlikte, bölge ortalamasında 14 836 221 TL/da 'dır. Hayvansal üretimde inek başına brüt kar değerleri de iller arasında 235 826 973 TL ile 275 286 317 TL arasında değişmekte olup, bölge ortalamasında 252 646 133 TL'dir. ANAHTAR KELİMELER: Damızlık Sığır Yetiştiricileri Birlikleri, Ekonomik Analiz, Tarım Muhasebesi, Performans Analizi.

ABSTRACT Msc. Thesis THE INVESTIGATION OF RECORD BOOKS OF THE MEMBERS OF BREEDING CATTLE ASSOCIATIONS FARMERS IN TRAKYA REGION AND ITS EFFECT ON BUSINESS PERFORMANCE Celal DEMIRKOL Trakya University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Agricultural Economics Supervisor : Prof.Dr.İ.Hakkı İNAN 2001, Page: 108 Jury : Prof.Dr.İHakkı İNAN Doç.Dr.Muhittin ÖZDER Yrd.Doç.Dr.Okan GAYTANCIO?LU In this research, data were collected and analysed from the daily producers that were the members of Breeding Cattle Associations in Trakya Region (Edirne, Kırklareli and Tekirdağ). Economical structure and annual operating results of those dairy farms were determined. In the study, data that were collected by optimum scattering criterion from 121 members of Breeding Cattle Associations in Trakya Region (Edirne, Kırklareli and Tekirdağ) and were evaluated. In the analyzed farms, the amount of man labour is 2,37 as the average. In the farms, the rate of 15-49 age group is 70,04%. This rate indicates that the farms have an active population about the potential of manpower.iv The rate of owned land is % 67,1 and the rented land is %32,9 as the average of the farms. The amount of cultivated land in the farms change between 151,9 decarcs and 258,1 decares. The average value of assets per farm is 57 930 522 000 TL and it is composed of fixed capital (75,69 %) and operating capital (24,31 %). The rate of land value is % 58,35, the rate of building value is % 16,84 and the animal value's rate is % 13,77 within total active capital. Gross production value of. farms is obtained 36,8 % from crop production and 63,2 % from animal husbandry. Average gross production value is 55 570 000 TL in the region and this value is 737 433 000 TL per animal. The gross margin of wheat production for the farms in Kırklareli is 11 545 688 TL/decare, 16 857 390 TL/decare in the farms in Edirne and 20 775 456 TL/dccare in the farms in Tekirdağ. This value is 15 229 462 TL/clccarc in the region as the average. The gross margin is low in Kırklareli compared to the other cities, because of poor yields of the soils in this city. The gross margin of sunflower production for the farms in the region changes between 12 765 992 TL/decare and 18 140 755 TL/decare. This value is 14 836 221 TL/decare as the average of the region. The gross margin of animal husbandry for the farms in the region changes between 235 826 973 TL and 275 286 317 TL. This value is 252 646 133 TL as the average of the region. KEY WORDS: Cattle Breeding Associations, Economical Analysis, Agricultural Accounting, Performance Analysis.