Doğu Anadolu bölgesinde yabani olarak yetişen korunga (Onobrychis spp.)`ların teşhisi ve bazı özelliklerinin belirlenmesi

Abstract

Bu araştırma, Doğu Anadolu Bölgesindeki Onobrychis cinsinin kapsamına giren türlerinin saptanması, bu türlerin bölgede genel yayılışını, fenolojik ve morfolojik özelliklerini, ham protein, ham kül, ADF ve NDF gibi yem kalite analizlerini belirlemek, doğal vejetasyondan elde edilen bitki türlerinin teşhisini yapmak, bu bitki türlerinin önemli özelliklerini tespit etmek ve bu özellikler bakımından türler arasında farklılık olup olmadığını saptayarak, bu konudaki ıslah çalışmalarına ışık tutmak amacıyla yapılmıştır. Ayrıca türler arasındaki genetik benzerlik RAPD kullanılarak tayin edilmiştir. Araştırması yapılan türler, değişik yerlerden 2007-2008-2009 yılları arasında çiçekli dönemleri olan Mayıs-Haziran aylarında toplanmıştır. Tespit edilen türlerin, coğrafik konumları da belirlenmiştir. Sonuçta bu bölgede Onobrychis cinsine dahil olan 8 tür, 2 alt tür olmak üzere toplam 10 tür tespit edilmiştir. İncelenen türler de yapılan araştırmalar sonucunda yaprak boyu, yaprakçık sıklığı, tek meyve ağırlığı ve tek tohum ağırlığı O. atropatana var. grandiflora'da, yaprakta yaprakçık sayısı ve salkımdaki çiçek sayısı O. viciifolia'da, yaprakçık boyu, yaprakçık eni ve salkım boyunda O. radiata'da, yaprakçık indeksi O. montana'da, anadal sayısı, anadaldaki salkım sayısı ve tohumun meyveye oranı O. hajastana'da, salkımdaki meyve sayısı, meyve bağlama oranı ve ham kül oranı O. stenostachya'da, bitki başına yaş ve kuru ot verimi, ADF ve NDF oranı O. cornuta'da, ham protein oranı ise O. stenostachya subsp. sosnowskyi'de en yüksek değerler elde edilmiştir. RAPD analizi sonucunda türler arasındaki filogenetik ilişki de tespit edilmiş ve toplam polimorfizm oranının %100 olduğu belirlenmiştir.

This study was conducted to identify the Onobrychis species in Eastern Anatolia Region; determine their whole distribution in the region, their phenologic and morphologic characteristics and feed qualities such as crude protein, crude ash, ADF and NDF; make the identification of native plants obtained from natural vegetation; detect important morphological characteristics of these species and shed light on the future breeding studies by determining whether there are differences between these species. In addition genetic smilarity between species were determined using RAPD. Species in the study were collected from various locations in 2007,2008 and 2009 between May and June when these plants are flowered. Geographical location of detected species and phenological characteristics were also determined. As the result of the study, totally 10 Onobrychis species (8 species and 2 sub-species) were determined in the region. From the results of the evaluations over the species, maximum leaf length, leaflet density, single fruit weight and single seed weigh were obtained from O. atropatana var. grandiflora; maximum leaflet number in leaf and flower number in date were obtained from O. viciifolia; leaflet length, leaflet width and date length were obtained from O. radiata; maximum leaflet index was obtained from O. montana; maximum number of main branch, date number on main branch and seed to fruit ratio were obtained from O. hajastana; maximum fruit number on date, fruit formation rate and raw ash rate were obtained from O. stenostachya; maximum green and dry hay weigh, ADF and NDF rates were obtained from O. cornuta; and crude ratio protein was obtained from O. stenostachya subsp. sosnowskyi. As a result of RAPD analysis to identify the phylogenetic relationships between species and polymorphism rate was determined to be at 100%