Tanklarda kullanılan zırh çeliklerinin kaynak kabiliyetinin etüdü

Abstract

VI ÖZET A. E. D. ile Türkiye arasındaki Savunma Sanayii İşbirliği çer - ç e ve sinde olmak üzere, Türkiye'de Tank Modernizasyonu Proje si uygulanmaktadır. Tanklarda, zırh levhalarının elektrik ark yöntemiyle birleştirilmesinde dikkat edilmesi gereken en önemli husus, zırh malzemesi tokluğunun ve hizmet esnasında mermilerin etkisine karşı koyan fiziksel özelliklerin kaynakla değişmemesidir. Bunun için, zırh çeliğinin kaynak kabiliyetini etkileyen faktörler, işlem esnasında kontrol altında tutulmalıdır. Bilindiği gibi, işlem esnasında kaynak bölgesinde, metalin erime sıcaklığının üstünde bir sıcaklık derecesine kadar süratli bir ısınma ve bunu takiben bir soğuma meydana gelir. Sertleşebilir çelik sınıfına giren zırh çeliklerinin kaynağında soğuma hızı, kritik soğuma hızından daha şiddetlidir. Bu nedenle, kaynak dikişine bitişik olan ısının tesiri altındaki bölgede sert ve kırılgan bir yapı olan martenzit oluşmakta - dır. Buna mani olmak için yegâne önlem, soğuma hızının azaltılmasıdır. Uygulamadaki öntav işlemi, tank kütlelerinin çok büyük olması sebebiyle mümkün olmadığından, ostenitik elektrodlar kullanılmaktadır. Fakat bu durumda da kaynaktan son ra ITAB'da oluşan sert bölge ortadan kalkmamakta, sadece ye rel ısınmanın ortaya çıkardığı şekil değişimi ve gerilmelerin sebep olduğu çatlaklara mani olunmaktadır. A.B.D uzmanları, tadilatlarda sadece A.B.D'nde imal edilen elektrodların kullanılmasını önermişlerdir. Ülke menfaatla- rı açısından ve dışa bağımlı kalmamak için Türkiye'de imâl edilen ostenitik elektrodların, bu amaçla kullanılıp kullanılamayacağı araştırılmıştır. Ostenitik elektrodların pahalı oluşu ve tadilât için beher tanka 2 milyon TL'lık (yakla şık 4000 25) bir harcama gerektirmesi nedeniyle bunu azaltmak için alternatif yöntemler denenmiş ve deney parçaları, tahribatlı ve tahribatsız muayenelerle, balistik testlere tabi tutulmuştur. Neticede, çok daha az bir maliyetle aynı `tadilatı gerçekleştiren bir yöntem geliştirilmiştir. Bu yöntemin uygulanmasıyla, proje süresince, yılda 750 -milyon TL'lık (yaklaşık 1.5 milyon $) bir tasarruf sağlanmış olacaktır.

VII SUMMARY A tank modernization project is being carried on in Turkey as one of the projects of the Defense Industry Cooperation between the USA and Turkey. During the electric arc welding process of the armor plates on tanks, the point which requires the greatest attention is that the toughness of the armor material and the physical properties which stand the effects of the projectiles during service should not change by welding. Therefore the factors which influence the weldability of the armor steel should be controlled during the welding process. As it is known, there is a quick heating of the metal up to the temperature above its solidus- degree, and then a rapid cooling follows it. During the welding of armor steel which can be considered hardenable steel, the cooling rate is fas ter than its critical cooling rate. Because of this, in the heat affected zone next to the deposited weld metal, there is a formation of martensite which is hard and brittle. In. order to avoid this formation, the cooling rate should` be reduced. The hulls are huge masses therefore it is not pos sible to use a preheat in application. In the case of this that the austenitic electrodes are used, the formation of martensite in the heat affected zone, can not be avoided, but the cracks resulting from the deformation and the stresses from the local heating, can only be prevented. American specialists have suggested using only the electrodes produced in the USA. For the sake of Turkey's interests, we have investigated to see if the austenitic electrodes manu - factured in Turkey, could be used. Because of the high prices of the austenitic electrodes, the modification of each tank requires at least four thousand dollars expence. To reduce this, the alternative procedures. have been tested, the experimental pieces have been exposed to destructive and nondestructive inspections and also to the ballistic tests. With the application of the.developed procedure by us, one and half million dollars will be saved for each year of the modification project.