Cehri (Rhamnus tinctoria) ile yün boyanmasında boyama metodlarının ve renk özelliklerinin geliştirilmesi

Abstract

ÖZET Bu çalışmada, Kayseri çevresinde halkın el dokuması halılarının yünle rini boyamada kullandığı Cehri (Rhamnus tinctoria) 'nın yapısında bulu nan boyarmaddelerin ekstraksiyonunda yeni bir metod geliştirilmesi ve yapıda bulunan boyarmaddelerin ayrılması amaçlandı. Halk tarafından da kolayca uygulanabilecek bir metod olarak toz haline getirilmiş cehri meyvelerinin üç gün süreyle n-Hexan içerisinde bekle tilerek boyarmadde olmayan maddelerin ayrılmasından sonra boyarmaddele-} rin etil alkol ile ekstrakte edilmesinin uygun olacağı bulundu. Elde edilen boyarmaddeler ekstraktı ile yün pH=2 ve pH=8 ortamlarında doğrudan ve çeşitli metal tuzları ile mordanlama yapılarak boyandı. Bu boyama denemelerinden oluşan renklerin elde ediliş şartları ve renk özellikleri incelendi. Elde edilen sonuçlardan, cehrinin yapısındaki bo yarmaddeler ile asidik ve hafif bazik şartlarda genellikle haslık dere celeri yüksek renklerin elde edilebileceği belirlendi.

SUMMARY In this thesis, we aimed to improve a new method in the extraction of colour matter in Rhamnus tinctoria which has been used by the people] around Kayseri at the dying wool of hand-madde carpets and to sparate the colour matter in its construction. It was found that it would be suitable to extract colour matter with ethyl alchol after sparating th,e matter which are not colour matters, by making the powdered cehri fruits stay in n-Hexan for three days. Wool was dyed with the obtained colour matter extract, under the conditions pH=2 and pH=8 directly and by boiling with certain metal salts. The conditions of obtaining the colours obtained by these dying experiments and colour properties were investigated. The colours which has good degrees of speciality to be obtained under the acitic and lightly basic conditions were determined. VI