Dairesel cepli hidrostatik eksenel kaymalı yatakların teorik ve deneysel analizi

Abstract

ÖZET Birbiri üzerinde kayarak hareket eden makina elemanları arasın da, sürtünma ve aşınmanın minimum değere indirilmesi için, yağ lama özelliğine sahip basınçlı yağ bulundurulmalıdır. Yüzeyler arasındaki basınçlı yağ tabakası ise hidrodinamik veya hidrostatik alarak oluşturulabilir. Hidrodinamik yağlamada, yüzeylerin kinematik ve geometrik şartlarına bağlı olarak yağ tabakasında kendi kendine bir basınç alanı oluşurken hidrostatik yağlamada yüzeylerin kinematik ve geometrik şartlarına bağlı olmaksızın basınç alanı oluşturabilir Hidrodinamik yağlamada, yağ basıncı sistemin kritik bir hızından sonra gerçekleşebileceğinden, sistemin hızının bu hız değerine yükselmesi ve durma halinde de bu hız değerinin altına indiği anlarda metal - metal teması kaçınılmaz olmaktadır. Bu nedenle bu yağlama sistemi sürekli çalışan kaymalı yatak sistemlerinde tercih edilmektedir. Hidrostatik yağlamada, sükunet halinde olan yüzeyleri birbirin den bir yağ tabakası ile ayırmak mümkün olduğundan hareketin başlangıcında ve durması sırasında sıvı sürtünmesi hali mevcut tur. Bu. nedenle endüstride hidrostatik - hidrodinamik çalışma prensipli hidrostatik eksenel kaymalı yataklar yaygın bir şekil de kullanılmaktadır. Bunlar dikdörtgen, kare, elips ve daire kesitli olmakta en çok ta imalattaki kolaylıklar nedeniyle daire sel cepli olanlar tercih edilmektedir. Ayrıca, hidrolik güç ile tim sistemlerinin kaçınılmaz elemanı olan eksenel pistonlu pampaların öneli elemanlarından biri alan kayıcı papuçlarda dairesel cepli olarak dizayn edilmektedir. Hidrostatik sistemlerde yük taşıma kapasitesi, yağ debisi, viskoz sürüklenmeden kaynaklanan güç ve pompa gücü ile yatak rijitligi sistem performansı üzerinde önemli bir etkiye sahiptir Bu çalışmada, dairesel cepli yataklarda hidrostatik yatak bölge sini oluşturan cebin büyüklüğünün ve hidrodinamik kayma yüzey9 -formunun (düz veya konik) sistem performansı üzerindeki etkisi için teorik olarak oluşturulan modelin doğruluğu, deneysel çalışma ile desteklenmiştir.. Daha önce eksenel kaymalı yatak testleri için imal edilen deney düzeneği, bazı iyileştirmeler yapılarak daha uygun şekle dönüştürülmüştür. Bu deney düzeneğinde teorik modeli destekleyici parametrelerin test edilebildiği bir seri deney gerçekleştirilmiştir. Bu deneylerle tesbit edilen büyüklükler, çeşitli çalışma parametreleri (çalışma hızı, yağ sıcaklığı, yağ basıncı) ve geometrik büyük lükler (yüzey formu, orifis ve cep büyüklüğü) ile akış ve viskoz güç kaybı gibi büyüklüklerdir.

ÖZET Birbiri üzerinde kayarak hareket eden makina elemanları arasın da, sürtünma ve aşınmanın minimum değere indirilmesi için, yağ lama özelliğine sahip basınçlı yag bulundurulmalıdır. Yüzeyler arasındaki basınçlı yag tabakası ise hidrodinamik veya hidrosta tik alarak oluşturulabilir. Hidrodinamik yağlamada, yüzeylerin kinematik ve geometrik şart larına bağlı olarak yag tabakasında kendi kendine bir basınç alanı oluşurken hidrostatik yağlamada yüzeylerin kinematik ve geometrik şartlarına bağlı olmaksızın basınç alanı oluşturabilir Hidrodinamik yağlamada, yag basıncı sistemin kritik bir hızından sonra gerçekleşebileceğinden, sistemin hızının bu hız değerine yükselmesi ve durma halinde de bu hız değerinin altına indiği anlarda metal - metal teması kaçınılmaz olmaktadır. Bu nedenle bu yağlama sistemi sürekli çalışan kaymalı yatak sistemlerinde tercih edilmektedir. Hidrostatik yağlamada, sükunet halinde olan yüzeyleri birbirin den bir yag tabakası ile ayırmak mümkün olduğundan hareketin başlangıcında ve durması sırasında sıvı sürtünmesi hali mevcut tur. Bu. nedenle endüstride hidrostatik - hidrodinamik çalışma prensipli hidrostatik eksenel kaymalı yataklar yaygın bir şekil de kullanılmaktadır. Bunlar dikdörtgen, kare, elips ve daire kesitli olmakta en çok ta imalattaki kolaylıklar nedeniyle daire sel cepli olanlar tercih edilmektedir. Ayrıca, hidrolik güç ile tim sistemlerinin kaçınılmaz elemanı olan eksenel pistonlu pampaların öneli elemanlarından biri alan kayıcı papuçlar da dai resel cepli olarak dizayn edilmektedir. Hidrostatik sistemlerde yük taşıma kapasitesi, yag debisi, vis koz sürüklenmeden kaynaklanan güç ve pompa gücü ile yatak rijitligi sistem performansı üzerinde önemli bir etkiye sahiptir Bu çalışmada, dairesel cepli yataklarda hidrostatik yatak bölge sini oluşturan cebin büyüklüğünün ve hidrodinamik kayma yüzeyIn this study, a theoretical model taking into account o-f the e-ffect o-f the dimension of packed hydrostatic bearing and shape of the hydrodinamic sliding surface (conical or straight) on system performance has been developed and is supported with experimental study. The experimental set up which is already for produced sliding bearing tests has been modified with slight changes. With this set up, a set of experimental study supporting the parameters of theoretical model was performed the quantities which is found in those experiments a.re various operating parameter (such as working speed, oil temperature, oil pressure) and geometrical quantity (surface form, orifice and packed dimension) and flow and viskos power loss.