Farklı su streslerinde yetiştirilen buğday bitkisinin (Triticum aestivum L.) soğuğa dayanımını artırmak amacıyla uygulanan humik asit, salisik asit ve absisik asit uygulamalarının antioksidan enzimler ve verim unsurları üzerine etkisi

Abstract

Bu araştırmada, farklı su stresi koşullarına maruz bırakılan kışlık buğday (Triticum aestivum L.) (Bezostiya) bitkisinin dona dayanımını artımak amacıyla farklı dozlarda uygulanan organik asitlerin 0.0; 0.01; 0.10; 0.25; 0.50 ve 1.00 mmM absisik asit ve salisilik asit ile, 0, 50, 100, 250, 500 ve 1000 ppm hümik asit) bitkinin verim özellikleri, bitki besin elementleri, don hasarı ve antioksidant enzimleri (katalaz, peroksidaz ve süperoksid dismutaz) üzerine etkileri 2 yıl süreyle araştırılmıştır. Bitkiler, doğal koşullarda cereyan eden gündüz-gece ışıklanma süreleri ve sıcaklık dereceleri taklit edilerek farklı su stres koşulları (YN%90, %60 ve % 30'unun tüketildiği zaman) altında büyütme kabininde yetiştirilmiştir. Elde edilen 2 yıllık deneme sonuçlarına göre 1,00 mM SA uygulaması ile en yüksek kuru madde miktarı elde edilmiş ve bu artış oranı kontrol uygulamasına göre %35 düzeyinde gerçekleşmiştir. Yarayışlı nemin %60 ve %90'ı tüketildiği zaman sulama yapılan uygulamada ise sırasıyla %5 ve %21 oranlarında azalmalara neden olmuştur. Farklı donma derecelerinde meydana gelen donma hasarı oranlarında ise; 0oC donma sıcaklığında buğday bitkisinde en az zararlanma yarayışlı nemin %30'unun tüketildiği zaman ve ABA ile SA uygulamalarından (%41) elde edilmiştir. -5oC, -10oC, -15oC ve -20oC donma sıcaklığında buğday bitkisinde en az zararlanma düzeyinin ise yarayışlı nemin %30'unun tüketildiği ve salisilik asit uygulamalarının 7 gün uygulaması ile sırasıyla %52, %67, %84 ve %91 oranlarında azalmalar elde edilmiştir. Bitkilerin donma stresine karşı enzim düzeyinde oluşturduğu savunma mekanizması bakımından ABA uygulaması CAT ve POD enzim aktivitesinde en yüksek etkiye sahip olurken SA uygulaması SOD enzim aktivitesinde daha etkin rol almıştır. Elde edilen sonuçlara göre farklı donma stresine maruz bırakılan buğday bitkisinin donma hasarına dayanımını artırmada en etkin uygulamanın SA (1.00 mM) uygulaması ile sağlanabildiği bunu ABA (0.25 mM) ve HA (1000 ppm) uygulamalarının takip ettiği belirlenmiştir.

This study was conducted for 2 years to determine the effects abscisic acid (ABA), salicyclic acid (SA) and humic acid (HA) on growth, yield, plant nutrient content, frost damage and antioxidant enzymes of winter wheat (Triticum aestivum L.) grown under different water stress conditions. For this aim abscisic acid (ABA), salicyclic acid were applied in the rates of 0.0; 0.01; 0.10; 0.25; 0.50 ve 1.00 mmM and humic acid in 0, 50, 100, 250, 500 ve 1000 ppm. Plants were grown in growing chambers in which day-night lighting periods and temperature degrees were simulated according to natural conditions. Irrigation water was applied in the rates of 90%, 60% and 30% of available water. According to the results obtained the highest dry matter was gained from 1.00 mM SA application with an increase of 35% when compared with control. When irrigation water was applied in the rates of 60% and 90% of available water, dry matter was decreased 5% and 21%, respectively, when compared with control. As different degrees of freezing where compared, the least frost damage occured in 0oC with ABA and SA treatments (41%) with an irrigation level of 30%. When salicyclic acid was applied for 7 days in an irrigation level of 30% frost damage decreased dry matter in the levels of 52%, 67%, 84% and 91% in -5oC, -10oC, -15oC and -20oC degrees, respectively. According to the defence mechanism of enzymes agaisnt freezing stres, ABA application has high impact on CAT and POD enzyme activites and SA on SOD. Results of this study showed that SA application in the rate of 1.00 mM was most effective agaisnt frost damage of wheat and follwed by ABA (0.25 mM) ve HA (1000 ppm).