Türkiyede seçilmiş bitkisel ve hayvansal üretim serilerinin zaman serileri ile modellenmesi ve öngörüsü

Abstract

Zaman serileri analizlerinin en önemli amacı, ekonomik veya sosyal bir olguya ait bir değişkenin geçmişte meydana getirdiği hareketlerin yardımıyla geleceğe ait öngörülerde bulunmaktır. Bu çalışmada Tarım Politikası alanındaki otoritelere yapacakları politikalar açısından yardımcı olmak amacıyla Türkiye'nin 1925-2008 yılları arasındaki ulusal üretimde en büyük paya sahip bitkisel ve hayvansal üretim serilerinin orta vadedeki (5 yıl) ileriye dönük tahminleri (öngörüleri) yapılmıştır.Çalışmada geleneksel zaman serisi yöntemlerinin yanında literatürdeki yeni gelişmelerden de faydalanılmıştır. Bu kapsamda Box-Jenkins'in ARIMA modelleri en çok olabilirlik yöntemi ile aykırı değerlerin etkiside dikkate alınarak tahmin edilmiştir. Model seçiminde ise Ağırlıklı Bilgi Kriteri kullanılmıştır. Elde edilen bulgulara göre tüm serilerin ortalama olarak %19 hata payı ile öngörüsü gerçekleştirilmiştir. Önümüzdeki yıllarda Buğday, Arpa, Mısır ve Patates ürünlerinin yurtiçi tüketimi karşılayamayacağı tahmin edilmiştir. Bu kapsamda bu ürünler için yeni teşvik politikalarının geliştirilmesi gerekmektedir.

The most important goal of time series analysis is to forecast a variable of economic or social phenomenon by means of its movements in the past. In this study, medium run (5 years) forecasts of crop and animal production series, which had the largest share in national production of Turkey between 1925-2008, were estimated to provide information that might help policy makers for a policy implementation.Besides traditional time series methods, new developments in the literature are also referred in this study. In this context, Box-Jenkins ARIMA models are forecasted using maximum likelihood method and considering effects of outliers. Weighted Information Criterion is used in model selection. According to the results, all series are forecasted with an average error margin of 19 %. It?s estimated that in the following years, the production of Wheat, Barley, Corn, Potatoes will not be enough for domestic consumption. Thus, new incentive policies must be adopted.