Akümülatör üretilen işyerlerinde hava kurşun konsantrasyonu ile kişilerin kurşundan etkilenmesini belirlemede kullanılan bazı parametreler arasındaki bağıntının araştırılması

Abstract

ÖZET Günümüzde çeşitli alanlarda kullanımı olan kurşun ve kurşunlu bileşikler elde edilmeleri ve kullanılmaları sırasın da endüstriyel etkilenmelere yol açmaktadır. Kurşundan etkilenme vakalarının en sık görüldüğü işkolları arasında ise akümülatör sanayii başta gelmektedir. Bu araştırmada akümülatör sanayiindeki farklı büyüklük teki işletmelerde çalışanların etkilenme düzeylerinin, etkilenme parametreleri olan? kan kurşunu, SEP ve ZPP tayinleri yaparak değerlendirilmesi, bu parametrelerin birbirleri ile ve hava kurşun konsantrasyonu ile olan ilişkisinin araştırılması ve çalışmalarımız için bu yöntemlerden en uygun olanının saptanması amaçlanmıştır. Araştırmamızda, işçi grubunu, akümülatör sanayiindeki çeşitli kuruluşlarda çalışmakta olan, 150 erkek işçi oluştur muştur. Mesleki olarak kurşundan etkilenmesi söz konusu ol mayan sağlıklı 50 erkek, kontrol grubunu oluşturmuştur. İŞÇİ grubunu oluşturanlar çalıştıkları işyerlerinin özelliklerine göre A, B, C grubu olmak üzere, 50 şer kişilik 3 gruba ayrılmıştır. A grubundaki işçiler büyük bir fabrika da, B grubundaki işçiler 10-15 arasında işçi çalıştıran iş yerlerinde, C grubundaki işçiler ise 10 kişiden az işçi çalıştaran işyerlerinde çalışmaktadırlar.144 A ve B grubu işçilerinin çalıştıkları işyerlerinden ortam havasını temsil edecek şekilde örnek alınarak hava kurşun konsantrasyonu ölçülmüştür. Kurşun, SEP ve ZPP değerleri ortalamaları sırasıyla A grubundaki işçiler için? 63.6.5 ± 3.65, 213.57 ± 17.89, 165.30 ± 14-12 Mg/dl kan, B grubundaki işçiler için; 99.98 ± 5.03, 266.68 ± 16.61, 233.78 ± 13.85 jug/dl kan, C grubundaki işçiler için» 102.16 ±6.10 346.24 ± 23.29, 2 39. 63 ± 18.37 jug/dl kan ve kontrol grubu için de 15. 13 ± 0.89, 33.64,± 1.37, 27.56 ± 1.01 Mg/dl kan olarak saptanmıştır. A,B,C grupları ile kontrol grubu ve A grubu ile B ve C gruplarının ortalama değerleri arasındaki fark anlamlı bulunmuş tur. A ve B grubundaki işçilerin çalıştıkları işyerlerinde ortam havası kurşun konsantrasyonları ölçülmüş, hava ve kan kurşun konsantrasyonları arasında A ve B grupları için sırasıyla r:0.378, 0.422 düzeyinde bir korelasyon olduğu saptanmıştır. Araştırmamızda eritrosit, lökosit ve hemoglobin gibi kan tablosuna ilişkin bazı parametreler de ölçülmüştür. Eritrosit, lökosit ve hemoglobin değerlerinin ortalamaları sırasıyla, A grubu için; 4.89± 0.50 10 /mm, 8.69±1.28 103/mm3, 14.90 ±0.12 g/dl, B grubu için? 4.87 ±0.10 106/mm3, 6.03 ±0.55 103/mm3, 13.97 ±0.16 g/dl, C grubu için» 4. 74 ±0.05 106/mm3, 6.75 ±0.39 103/mm3, 14.10 ±0.18 g/dl, kontrol grubu için de? 5.00 ± 0.09 106/mm3, 6.32±0.21 103/mm3, 15.27±0.15 g/dl olarak bulunmuştur. Bu parametrelerden yalnızca hemoglobin145 değerleri için, B ve C grubu ile kontrol grubu arasında ve A grubu ile B ve C grupları arasındaki fark önemli bulunmuştur. Sonuç olarak; - Küçük işletmelerde çalışan işçilerin etkilenme düzeylerinin büyük işletmelerde çalışanlara göre daha fazla olduğu, - etkilenmeyi belirlemek için metodolojimizde tanımlandığı şekilde hava kurşunu ölçümünün sonuca götürücü olmadığı, ince ayrnıtıları yansıtmadığı, etkilenme tayini bakımından kan parametrelerindeki değişikliğin ölçülmesinin zorunlu olacağı ve işçiler üzerinde yapılacak rutin analizler için kan kurşunu ve ZPP ölçümünün endüstriyel kontrol ve ta rama çalışmaları için yeterli ve güvenilir olduğu gösterilmiş, bulgular yayınlar desteğinde tartışılmıştır.

147 Averages for blood lead, FEP and ZPP values for group A workers were? 63.65 ± 3.65 Mg/100 ml, 213. 57 ± 17.89 Mg/ml and 165.30 ± 14.12 Mg/dl, respectively? group B averages for the sameE-parameters were? 99.98 ± 5.03 Mg/100 ml, 266.68 ± 16.61 Mg/ml and 233.78 ± 13.85 Mg/dl? and for group C workers were? 102.16 ± 6.10 Mg/100 ml, 346.24 ± 23.29 Mg/ml and 239.63 ± 18.37 Mg/dl, respectively. Control group average values were? 15.13 ± 0.89Mg/100 ml for blood lead, 33.64 ± 1.37 Mg/ml for FEP and 27.56 ± 1.01 Mg/dl for ZPP. The difference between control group values and those of groups A,B,C, as well as between those of group A and groups B and C severally were found to be statistically significant (P < 0.001, P < 0.05). Ambient lead concentrations in workplaces of workers in groups A and B were also determined. A correlation coefficient of r:0.378 and r:0.422 were found between air and blood lead concentrations in group A and B respectively. Hematologic parameters, as erythrocytes, leucocytes and haeomoglobin values for group A workers were? 4.89 ± 0.50 106/mm3, 8.69 ±1.28. 103/mm3 and 14.90 ±0.12 g/dl, for group B workers were? 4.87±0.10 10 /mm, 6.03±0.55 10 /mm and 13.97 ± 0.16 g/dl, for group C workers were? 4.74 ± 0.05 106/mra3, 6.75 ±0.39 103/mm3 and 14.10 ± 0.18 g/dl and for 6 3 3 3 control group were? 5.00 ± 0.09 10 /mm, 6.32 ± 0.21 10 /mm and 15.27 ± 0.15 g/dl, respectively. Average haemoglobin values between the control group and groups B and C as well as those between group A and148 groups B and C were statistically significant. These results indicate that overall lead exposure is increased in small manufacturing units compared with exposure in large factories/ that air lead concentration determinations as described in our methodology is inconclusive and not sufficiently fine-tuned as an exposure index, that determinations of alterations in blood values would in all events be necessity for exposure assessment, and that blood lead and ZPP measurements are sufficient and reliable for screening and industrial exposure control purposes. Discrepancies and concurrence between our findings and similar works in literature were also discussed.