Cumhurbaşkanının cezai sorumluluğu

Abstract

Demokrasi ile idare olunan cumhurî rejimlerde, kimsenin sahip olduğu makam itibarıyla kanunların üzerinde bir yer işgal etmesi mümkün olmadığı gibi, icrai tesir doğurabilecek nitelikte yetkilerle donatılmış bulunanların da bu yetkilerin kullanımından dolayı sorumsuz olmaları kabul edilemez. Bu itibarla, muasır demokrasilerde, kamu yetkilerini kullananlar ile kamu arasındaki rabıta, genel olarak özel hukuka ilişkin sorumluluk, cezai sorumluluk ve siyasi sorumluluk biçiminde gruplara ayrılabilecek olan, yetki zilyedlerinin sorumluluk rejimleri üzerinden tesis edilmektedir. Cezai sorumluluk, basitçe, suç işlenmesi ile ortaya çıkar ve adli yargı kolunun ceza mahkemeleri önünde yargılanma ile gerçekleştirilir. 1982 Anayasası örneğinde görüldüğü gibi, cumhurbaşkanının sorumluluk rejiminin bütünüyle ve açıkça öngörülmüş bulunmadığı anayasal düzenlerde cumhurbaşkanının cezai sorumluluğu konusunda özellik arz eden husus ise, cezai sorumluluğun, sorumluluğu taşıyan öznenin kimliği itibariyle siyasi sorumluluk ile iç içe geçmiş olma ihtimalidir. Bu durumda, söz konusu anayasal boşluğun ve/veya anayasal düzenlemelerde yer alan muğlak kavramların cezai sorumluluğun siyasi sorumluluktan ayırt edilmesini güçleştirmesi ve mevzubahis durumun cumhurbaşkanının sorumsuzluğu paradoksuna yol açması mümkündür. Anılan sebeplerle, cumhurbaşkanının cezai sorumluluğu meselesi, bahusus 1982 Anayasası gibi konu hakkında bir anayasal boşluğun bulunduğu anayasal nizamlarda, cezai sorumluluğun siyasi sorumluluktan tefrik edilmesi esasına dayanan kapsamlı incelemeleri gerekli kılar.

Besides the fact that in republicain regimes governed by democracy, it is impossible for anyone to occupy a place beyond the laws in respect of his/her owned position, it is also unacceptable for the ones furnished with authorities such as to cause executive impression, to be irresponsible for his/her exercise of these authorities. As is seen in the sample of 1982 Constitution, within the constitutional order where the liability regime of the president of the republic has not been proposed in extenso and clearly, the subject, constituting an attribution about the criminal liability of the president of republic, is the probability of intertwinement of criminal liability with the political liability. In this case, it is possible for the said constitutional gap and/or obscure conceptions existing in constitutional orders, to complicate the differentiation of the criminal liability from political liability, and for the situation in question, to cause irresponsibility paradox of the president of the republic. Due to the aforementioned reasons, the matter of criminal liability of the president of the republic requires comprehensive examinations depending on the basis of differentiation of the criminal liability from political liability, where there is a constitutional gap regarding the subject.