Les particularités des fonctionnaires et de leur Statut dans l`Union Européenne

Abstract

Bu çalışmada Avrupa Birliği kurumlarında çalışanların statüsü ve onun özellikleri ele alınmaktadır. Çalışmaya önce Statünün özelliklerini anlatarak başladık. Statünün özelliklerini anlatmadan önce, onun tarihi gelişimi incelemeyi uygun bulduk. Zira Statü'nün arka planını ve tarihsel çerçevesini anlamadan Statü'nün eksik kalacağını düşündük. Avrupa Toplulukları ilk memurlarını sözleşmeli olarak işe almıştı. O tarihte henüz bir Statut mevcut değildi. İlk kez CECA'nın 1956 yılında kabul ettiği Statut ile bir personel rejimi oluşturulmaya çalışıldı. Bu Statut'yü 1961 yılında CEE ve CEEA'nın kabul ettiği Statut takip etti. Bu sırada CECA resmi gazete de yayınlanmayan yeni bir Statut daha kabul etti ve neticede bu üç Statut'nün 5 mart 1968 yılında yürürlüğe girmesiyle Avrupa Topluluklarının ilk ortak Statut'süne kavuşmuş oldu.1990'lı yılların ortalarından itibaren bu Statut'de değişim ve reform istekleri artmaya başladı. Aslında reform istekleri 1970'li yıllarda bile vardı ama esas ciddi ve yoğun istekler 90'lı yıllardaki isteklerdi. Peki, neden memurlar kendi Statut'lerini değiştirme isteğindeydiler? Aslında bu isteklerin geniş bir arka planı vardı. 1970'li yıllarda ekonomik krizler, 80'lerde Berlin duvarının yıkılması ve SSCB'nin dağılmasıyla Avrupa'da yeni devletlerin ortaya çıkması, teknoloji ve özellikle bilgisayar ve internet alanındaki baş döndürücü gelişmeler, diğer tüm ekonomik ve toplumsal değişmeler Statut'de reform isteklerini artırdı. Memurlar daha iyi çalışma koşulları, maaşların artırılması, kadın çalışanlarla ilgili düzenleme vs. istiyordu. Tezimizin problematiğini oluşturan konulardan biri Topluluk kamu hizmetlerinin kendine özgü bir yapısı olmasıdır. İşte bu kendine özgü yapının ilk tecelli ettiği yer; memurların kendi Statut'sünü oluşturma çabaları ve kanun yapıcılara yol göstermeleridir. Oysa ulusal kamu hizmetlerinde memurlar sadece kanun koyucunun yaptığı kanunları uygulamakla yükümlüdür. Demokrasinin nisbi olarak daha gelişmiş olduğu ülkelerde sivil toplum kuruluşları ve sendikaların etkisi olsa da son söz yine kanun koyucuya aittir.90'lı yılların ortalarından itibaren artan reform istekleri sonucunda Yeni Statut 2000'li yılların hemen başında kabul edildi, Fakat yürürlüğe girmesi için yeni 10 ülkenin AB'ye katılımı beklendi. Peki nedir bu yeni Statut'nün özellikleri? Yeni Statut memurların çalışma şartlarını düzenledi, memur ve kurum arasında anlaşmazlık olduğunda memurun sahip olduğu hakları belirginleştirdi, izinler konusunda yeni açılım yaptı, çoğul gebelikte nasıl izin verileceğine kadar ayrıntılı düzenleme yapıldı.Tezimizin diğer problematiğini oluşturan diğer kısım ise, topluluk kamu hizmetlerinin hibrit nitelikte olmasıdır. Hibrit nitelikten kasıt, onun ulusal ve uluslararası kamu hizmetlerinin bir karışımı olduğudur. Bu tezimizi kanıtlayacak pek çok örnek vardır ki, bunları tezimizde anlattık. Mesela, topluluk hukukunun ve kamu yönetim sisteminin Fransız sisteminden alınmış olması, işe alma, kariyer de ilerleme gibi hususlarda Alman, Belçikalı, İtalyan ve tabi ki Fransız sistemlerin etkin olduğunu müşahede ettik. Ayrıca, topluluk memurlarının uluslar arası memur niteliğinde olması, uluslar arası kamu hizmetlerinden de yararlanıldığını ileri sürdük ki, verdiğimiz örneklerle de bunu kanıtlamaya çalıştık. Mesela, topluluk memurlarının uluslar arası memurlar gibi, sayılarının az olması, maaşlarının yüksek olması, mali ayrıcalıklara sahip olması ve belki de en önemlisi bu memurların uyruğu olduğu devlete karşı bağımsız olması ve çalıştığı kurum çıkarlarının, hem vatandaşı olduğu devletin hem de kendi çıkarlarından üstün olması.Topluluk kamu hizmetlerinin sui generis yapısını onun şu özelliklerinde de görürüz. Memurların kişisel dosyalarına ulaşabilmeleri, disponibilité diye bir pozisyonun varlığı, işten çıkarma koşullarının daraltılması ve ifade özgürlüğünün yer alması gibi. Burada kısaca disponibilité'ye değinmek istiyorum. AB yeni Statut'de memurlar için bir pozisyona yer verdi: Disponibilité. Buna göre eğer memurun çalıştığı departman kapatılırsa ya da kurum memur sayısını azaltmaya karar verirse, kurum buradaki memuru hemen işten çıkarmıyor. Bu memur 5 yıl boyunca haklarından yararlanmaya devam ediyor ve bu 5 yıl içinde kurum tekrar memur alırsa bunlar işe dönebiliyor, dönmek istemeyenler tazminatını alıp ayrılıyor. Bu memurun kuruma olan güvenini artırdığı gibi, memurun diğer devletlere karşı olan bağımsızlığını da güçlendirmiş olur. Diğer taraftan, işten çıkarılma şartlarının da güçleştirilmesi memurun iş garantisini artıran faktörlerdendir.Çalışmamızın ikinci bölümünde topluluk kamu hizmetlerinin memurların kariyer sistemleri ve hak ve ödevleri açısından ulusal ve uluslar arası sistemlerle karşılaştırmasını yapıp, onun bir taraftan hibrit özelliğine ve diğer taraftan da kendine has özelliklerine vurgu yaptık. Ayrıca uluslar arası sistemlerden farkını özellikle vurgulayıp, AB'nin uluslar arası sistemdeki yerini ve onu ayrıcalıklı kılan niteliklerini anlatmaya çalıştık.Tezimizin sonucunda vardığımız sonuç, AB memurlarının ve onların Statut'sünün AB'yi oluşturan üye devletlerin ve diğer uluslar arası kuruluşlarınkinden alındığı (hibrit özellik) , bunun yanında AB'nin kendine has bir sisteminin olduğu ve onun bu özellikleriyle diğerlerinden ayrıldığı (sui generis) dır.

In this study, the Statut of staff working at European Union Organization and its properties are being examined. We started to study first by explaining the properties of the Statut. Before explaining the properties of the Statut, we examined its historical progress as we considered that the Statut would be deficient without examining its background and historical form.European Communities employed first officials by contract and then there was no Statut. Firstly, a personal regime was tried to be formed with the Statut whom CECA accepted in 1956. Statut was accepted by CEE and CEEA in 1961. By the way CECA accepted a Statut which was not published by the official gazette and these three Statut have been in force since 5 March 1968, when European Communities earned its first associated Statut.Since 1990?s, there have been wishes of changing and developing this Statut. In fact, there were wishes for reform even in years of 1970?s but real serious and intensive wishes were ones in the years of 1990?s. But why were officials wishing to change their Statut. In fact, these wishes had a large background. Economical crisis in 1970?s, fall of Berlin wall and dismantling of SSCB in 1980?s with arise of new nations, technological developments, other economical and social changes all led to the increase of reform in Statut. Officials have wanted better working conditions, raise of salaries, amendments about women workers etc.One of the forming subjects of our thesis is that services have special structure. Here in the first place, this special structure is being preferred; officials struggling for forming their Statut and guiding to law makers. However in national public services, officials have only duty of applying laws that are made by low makers.As a result of increasing reform demands after 1990?s, the New Statut has been accepted in the beginning of 2000?s. But for taking force of this Statut, ten nations were waited to join to EU. So what are properties of this new Statut? New Statut puts the working conditions of officials in order, determine rights of officials while officials and organizations have disagreement, order new systems about permission up to how to be on leave on plural pregnancy.The order part which forms the other problematic of our thesis is the hybrid being of public service of Community. Here hybrid means that this service is a mixture of national and international public services. There are lots of examples proving our thesis and we also examine them in this thesis. For example community law was taken from French system and we witnessed that German, Belgian, Italian and French systems are effective about employment and making career. Also we put forward that community officials have international status, so they benefit from international public service as tried to prove with our examples. We witness the sui generis structure of public service also in these properties, officials are able to reach their files, existence of a position called dispensability, the conditions to dismiss and existence of right to express. For officials, in the New Statut, EU placed a position called dispensability. With this, if an organization decides to decrease the number of officials, the organization is not able to dismiss the official at first. The officials continue to benefit from their right for five years. In these five years, if the organization needs employment these officials are being able to return and officials who don?t want to return takes indemnity and then leave. This state makes the officials trust more to organization and also strengthen the freedom of official from other nations and on the other side, hardening of conditions to dismiss the officials increases the work guarantee.In the second part of our study we compared the community public service with other national and international systems about official career systems and their rights and duties. We also paid attention to its hybrid properties and special properties and its difference from international systems and we tried to define the EU?s place and properties that make it privileged in the international system.The result is that the EU officials and their Statut were affected from former nations of the EU and international organizations. The EU has a special system and with this property it is separated from others (sui generis).