Beta-blokörlerin kromatografik analizi

Abstract

64 ÖZET Beta-blokörler, angina pektoris, kardiyak aritmiler ve glokom tedavisinde kullanılmalarının yanı sıra kan basıncını düzenleyici ve tremoru azaltıcı etkileri nedeniyle bazı spor dallarında su istimal edilebilirler. Diğer, taraftan, bazı beta-blokör ilaçların metabolizmaları genetik polimorfîzm gösterirler. Beta-blokör ilaçların analizleri genellikle kromatografik yöntemler kullanılarak yapılmaktadır. Yüksek basınçlı sıvı kromatografisi ilaç düzeylerinin tayininde kolaylık sağlaması ve esnekliği nedeniyle beta-blokör tayininde giderek daha fazla önem kazanmaktadır. Bu çalışmada, uBondapak Cjg (tanecik çapı 10 um) ile doldurulmuş kolon kullanılarak, beta-blokörlerin kromatografik davranışlarına organik çözücü derişimi, hareketli faza eklenen karşı-iyon tipi, hareketli fazın pH'sı ve tampon içeriği gibi faktörlerin etkileri incelenmiş, atenolol, praktolol, metoprolol, oksprenolol ve propranololûn metanol/asetonitril/fosfat tampon (15:15:70, h/h/h) içeren hareketli faz (1 ml/dak) ile sırasıyla 0.25, 5, 10, 50 ve 10 ng/ml tayin alt sınırlarında saptanabileceği bulunmuştur. Analiz sırasında fluoresans ve UV/Vis dedektörler kullanılmıştır. Ayrıca, biyolojik materyaldeki çalışmalar sonucunda, önerilen bu kromatografik sistemin metoprolol ve ana metaboliti a-hidroksimetoprololün serum ve idrarda tayini için uygulanabilirliği de gösterilmiştir.

65 SUMMARY Beta-bolckers are widely used in the treatment of cardiovascular disorders, such as hypertension, angina pectoris and arrhythmias. Some beta-blockers are also used in the treatment of migraine and glaucoma. In addition to their common usage in clinics, beta-blockers are frequently abused mostly in sports because of their tremor decreasing effect and regulation of blood pressure. On the other hand, metabolism of some beta-blockers are under polymorphic control. For most of the beta-blockers chromatographic methods have been described, including gas chromatography, high pressure liquid chromatography and thin layer chromatography. The most common method used to analyse beta-blockers is high pressure liquid chromatography, owing to its flexibility, simplicity and practicality. In the present study, the effects of some chromatographic parameters, such as organic solvent concentration, additive counter-ion type, pH and buffer type of mobile phase, on chromatographic behaviour of beta-blockers were investigated by using uBondapak C^g (10 um) column. It has been obtained that atenolol, practolol, metoprolol, oxprenolol and propranolol can be determined by using a mobile phase consisted of methanol/acetonitrile/phosphate buffer (15:15:70, v/v/v) at a lower detection limit of 0.25, 5. 10, 50 and 10 ng/ml, respectively. Fluorescence and UV/Vis detectors are used to analyse samples. It is also shown that the method described in this study can be used in determination of metoprolol and its major metabolite a- hydroxymetoprolol in urine and serum.