Kayseri`de 1950-1980 yılları arasında modern yapı üretme geleneğinin kuruluşu

Abstract

Cumhuriyet öncesi dönemlere kadar yapı üretimi, geleneksel süreçlerle sağlanmıştır. Cumhuriyet ile birlikte değişime uğrayan ekonomik, sosyal ve politik faktörler, mimarlık ortamına da yansımıştır. Böylelikle yapı üretim sisteminde değişimler meydana gelmiştir. Yaşanan değişimlerle çağdaş yapı üretimi, büyük kentlerle beraber taşra kentlerinde de etkili olmaya başlamıştır.Bu çalışma, yapı üretiminin geleneksel süreçlerle sağlandığı bir Orta Anadolu kenti olan Kayseri'de, modern yapı üretme geleneğinin nasıl oluştuğunu belgelemeyi amaçlamaktadır. Türkiye mimarlık ortamında önemli dönüm noktalarını oluşturan 1950-1980 aralığı, elde edilen verilerin de yönlendirmesiyle çalışmanın kapsamını oluşturmuştur. 1950-1980 yılları arasında Kayseri kentinin sosyal ve fiziki verileri, yapı üretim süreci ve Kayseri'nin mimarlık ortamı belgelenmeye çalışılarak, dönemin yapı üretiminde meslek grubunun rolünün ortaya konulması amaçlanmıştır.Çalışmanın ilk aşamasında Türkiye'de yapı üretim sürecinin ve mimarlık mesleğinin gelişim süreci incelenmiştir. İkinci ve üçüncü bölümlerde yapı üretim sisteminin gelişimi ve kurgulanışı Kayseri kenti üzerinden ele alınmıştır. Son bölümde, Kayseri'de modern yapı üretim sisteminin kuruluş sürecini belirlemek için veriler incelenmiştir. Kayseri'de modern yapı üretme geleneğinin oluşum süreci içinde; kentte mimar sayısının az oluşu, mimar dışındaki meslek gruplarının da yapı üretiminde bulunmaları, Kayseri dışındaki mimar kavramı ve yapı üretimine etkileri, yapı üretiminde malzeme eksikliği sorunu, mesleki itibarın az oluşu ve mesleki örgütlenme eksikliği sorunları yer almaktadır. Bunlara rağmen, şehirdeki sanayi yatırımları gibi ekonomik gelişmeler, devlet politikaları, yönetmelikler ve mesleki örgütlenmeler ile birlikte Kayseri'de modern yapı üretme geleneği gelişim göstermiştir.Anahtar Kelimeler: Modernleşme, Yapı Üretimi, Mimarlık Mesleği, Kayseri

Until the pre-republican period, the construction practices in Turkey was realized by traditional methods. After the foundation of republic, the social, cultural and economic changes also reflected to architectural environment, transforming the building practices. This transformation started to be felt, around the middle of the century, first in the major cities, than spreading to the other towns of Turkey.The thesis aims to document the transformation of construction practices from traditional to contemporary in an Anatolian town, i.e Kayseri. Based on the acquired data, 1950-1980 is the determined time frame of the thesis. To achieve this, social and physical conditions, architectural environment and building practices of the period are documented. The role of the professional institutions is also investigated.The first part of the thesis covers the historical development of the architecture as a profession in Turkey. Chapters 2 and 3 document the construction practices in Kayseri. The last chapter analyses the data, in order to establish the process of founding the modern construction system in Kayseri. It is clarified that, the major obstacles toward the foundation of a modern construction system are: the lack of educated architects in the city; other professions practicing architectural design, the involvement of non-local architects, material and technical shortages, public unawareness about architecture as a profession, professional institution shortage. Despite all these, after the economic developments like industrial investment to the city, together with the support of government policies, regulations and professional institutions, a modern way of construction system established in Kayseri.Key Words: Modernity, Construction system, Architectural profession, Kayseri