Erzurum şartlarında yetiştirilen bazı meyve tür/çeşitlerinin polen kalitesi ve kantitesinin belirlenmesi

Abstract

Bu çalışma 2008 ve 2009 yıllarında Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü Araştırma ve Uygulama Bahçesinden alınan örnekler üzerinde yürütülmüştür. Tüm test ve değerlendirmeler Doğu Anadolu Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü laboratuarında yapılmıştır.Araştırmada Giant, Stanley ve Violet erik; Kütahya vişne; Golden Delicious, Granny Smith, Starking Delicious, Starkrimson, Amasya ve Sakı elma çeşitlerinin 14-15 yaşlı ağaçları kullanılmıştır. Erzurum şartlarında yetişen bu çeşitlerinin polen kalitesi ve kantitesinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Farklı meyve tür ve çeşitlerinin çiçek tozu canlılık oranlarını belirlemek için TTC ve IKI testleri ve çiçek tozu üretim miktarını belirlemek için ?hemasitometrik? yöntem kullanılmıştır. Çiçek tozu çimlenme oranları %0, 5, 10, 15, 20, 25'lik sakkaroz konsantrasyonları kullanılarak belirlenmiştir.İki yıllık araştırma sonunda çiçek tozu canlılık oranları elmalarda IKI testinde ortalama %96, eriklerde %64, vişnede ise %60 olarak tespit edilmiştir. TTC canlılık testinde elmalarda ortalama %56, eriklerde %58, vişnede %56 olarak belirlenmiştir. Çimlendirme testinde en yüksek polen çimlenme oranı her iki yılda da genellikle %15'lik sakkaroz konsantrasyonunda sağlanmıştır. En yüksek polen çimlenme oranı elmalarda 2008 yılında Starkrimson çeşidinde (%58,3), 2009 yılında ise Amasya çeşidinde (%62,2), eriklerde 2008 yılında Giant çeşidinde (%46,3), 2009 yılında ise Violet çeşidinde (%55,2) belirlenmiştir. Vişnede ise iki yıllık ortalamaya göre %15'lik sakkaroz konsantrasyonunda yaklaşık %45oranında çimlenme oranı tespit edilmiştir. Bir çiçekteki polen miktarı her iki yılda da en fazla elmalardan Amasya çeşidinde 68276,05 adet, eriklerde Stanley çeşidinde 54854,25 adet, Kütahya vişnesinde ise 25539,01 adet olarak belirlenmiştir. Araştırmada kullanılan çeşitlerin çiçek tozlarının morfolojik yönden homojenlik değerleri elmalarda ortalama %94, eriklerde %90, vişnede ise %78 olarak bulunmuştur.

This study was carried out at Research and Application Orchard of Depertmant of Horticulture of Agriculture Faculty in Ataturk University. All laboratory testing and evaluations were made in Eastern Anatolia Agricultural Research Institute.In the research, 14 and 15-year-old trees of Giant, Stanley, Violet plum cultivars, Kutahya sour cherry cultivar and Golden Delicious, Granny Smith, Starking Delicious, Starkrimson, Amasya, Sakı apple cultivars were used as research materials. It was aimed to be determined pollen quality and quantity of the cultivars. TTC and IKI test were used to determine rates of pollen viability, and amount of pollen production was determined by `hemasitometrik` method in different fruit species and cultivars. Pollen germination rates was determined as 0, 5, 10, 15, 20, 25% by using sucrose concentrationsAt the end of a two-year research, pollen viability rates determined by IKI test was average of 96% in apple cultivars, 64% in plum cultivars and 60% in sour cherry cultivar. Pollen viability rates were determined by TTC and they were average 6% in apples, 58% in plums, 56% in sour cherry. The best germination rate was obtained from %15 sucrose concentration. The highest germination rate was reported Starkrimson cultivar (58.3%) in 2008, Amasya cultivar (62.2%) in 2009, Giant cultivar (46.26%), in 2008, Violet cultivar (55.2%) in 2009. According to a two-year average, Sour cherry had 45% germination rate at 15% sucrose concentration. Maximum pollen production per a flower was 68276,05 in Amasya apple cultivar, Stanley plum cultivar 54854,25 in Stanley plum cultivar, 25539,01 in sour cherry in both of the years. Morphological homogeneity was identified as average 94% in apples, 90% plums, 78% sour cherry.