Rekombinant insan eritropoetini uygulanan hemodiyaliz hastalarında antihipertansif ilaç tedavisinin serum eritropoetin düzeylerine etkisi

Abstract

IV ÖZET Kronik böbrek yetmezliği (KBY), tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de çok ciddi bir sağlık sorunudur. Tedavi için en sık uygulanan yöntemlerden biri hemodiyaliz (HD)'dir. KBY'nin önemli komplikasyonlanndan biri anemi olup, yaklaşık 10 yıl önce kliniğe girmiş olan rekombinant insan eritropoetini (RhEPO) ile başarılı sonuçlar alınmaktadır. Ancak bu tedavi sırasında hastalarda sıklıkla hipertansiyon geliştiğinden antihipertansif ilaç uygulaması gerekmektedir. Toplam 50 erişkin hastanın bulunduğu bu çalışmada, sadece HD'e giren ve RhEPO ile etkileşmesi olan herhangi bir ilaç kullanmayan 10 hasta ''Kontrol` grubuna, RhEPO tedavisi uygulanan 21 HD hastası `RhEPO` grubuna ve RhEPO + Antihipertansif kullanılan 19 HD hastası da `Antihipertansif grubuna yerleştirilmişlerdir. Antihipertansif ilaç grupları angiotensin dönüştürücü enzim inhibitörleri, alfa adrenerjik blokörler, beta blokörler, santral etkili alfa agonistler ve kalsiyum kanal antagonistleridir. RhEPO ve antihipertansif gruplarındaki hastalardan, RhEPO tedavisi öncesinde ve daha sonra birer ay ara ile 3 kez kan alınmış ve radyoimmunoassay (RIA) yöntemi ile serumda eritropoetin (EPO) düzeyi ölçülmüştür. Çalışmanın sonunda `Antihipertansif ilaç tedavisinin serum EPO konsantrasyonunu değiştirmediği` saptanmıştır. Bu durumda antihipertansif ilaçlarla tedavi sırasında RhEPO dozunun yükseltilmesine gerek olmadığı düşünülebilir. Diğer taraftan, hem KBY'nin hem de HD uygulamasının, endojen eser elementlerin düzeylerini düşürdüğü bilindiğinden, bu çalışmada RhEPO tedavisinin özellikle antioksidan potansiyelleri ile dikkati çeken selenyum (Se) ve çinko (Zn)'nun serumdaki konsantrasyonlarım 4 ay içinde ne kadar etkiledikleri de araştırılmış ve Se düzeyleri değişmezken, Zn düzeyinin yükseldiği belirlenmiştir. Anahtar kelimeler: RhEPO, Rekombinant İnsan Eritropoetini, antihipertansif ilaçlar, hemodiyaliz, kronik böbrek yetmezliği, selenyum, çinko

ABSTRACT Chronic renal failure (CRF), is a very serious health problem throughout the world, including our country. In the treatment, hemodialysis (HD) is one of the most frequently used therapeutical approaches. Successful results in the treatment of anemia, one of the main complications of CRF, can be achieved by the use of recombinant human erythropoietin (RhEPO) which is available almost ten years in clinics. Nevertheless, since hypertension develops frequently during this treatment, it is required to use antihypertensive drugs. SO adult HD patients participated in this study. 10 of them, not on any drug therapy to interact with RhEPO, were recruited as `Control Group`, and 21 of them, on RhEPO therapy, were recruited as `RhEPO Group`, and lastly 19 of them, on both RhEPO and antihypertensive drug therapy, were recruited as `Antihypertensive Group`. Antihypertensive drug groups were angiotensin converting enzim inhibitors, alpha adrenergic blockers, beta blockers, centrally acting alpha agonists and calcium channel antagonists. Blood was drawn from the patients in the RhEPO Group and Antihypertensive Group, before RhEPO therapy begins and after 1, 2, and 3 months of therapy. Serum erythropoietin (EPO) levels were measured by a radioimmunoassay method. At the end of the study, it was concluded that `Antihypertensive drug therapy did not interact with serum EPO concentrations`. Therefore, it can be suggested that there is no need to increase the dose of RhEPO during the treatment with antihypertensive drugs. On the other hand, since it is well known that both CRF and chronic HD reduce the levels of endogen trace elements, in this study it was assessed to evaluate the interaction potential of RhEPO with serum concentrations of selenium and zinc, which were noteworthy because of their antioxidant potential, during 4 months. It was found that selenium levels were not changed by RhEPO therapy, while zinc concentrations were increased. Key words: RhEPO, Recombinant human erythropoietin, antihypertensive drugs, hemodialysis, chronic renal failure, selenium, zinc