Malpraktis açısından hekimlerin karekteristikleri ve işyeri fiziksel koşullarının akciğer tüberküloz hastalığı teşhisinde kullanılan muayene protokolü uygulama yeterliliğine etkisi

Abstract

ÖZET Malpraktis, sağlık bakım hizmetlerinin sunumunda hasta haklan, hasta tatmini, sağlık hukuku ve sağlık kuruluşları yönetimi açılarından son derece önemli bir konu olarak karşımıza çıkmaktadır. Tıp, tıbbî teknoloji ve yönetim bilimlerindeki gelişmeler sağlık bakım hizmetlerinin de geliştirilmesini gündeme getirmektedir. Bu gelişmelere paralel olarak sağlık bakım hizmetlerinde gelişmeye olan talep, yeterince tedbirler geliştirilmemiş olan, malpraktis konusunun araştırılmasını zorunlu kılmaktadır. Bu araştırmanın amacı, Türkiye Verem Savaşı Dispanserlerindeki akciğer tüberkülozu hastalığı teşhisinde standart uygulama olarak kullanılan muayene protokolünün uygulanma derecesinin ve standarttan sapmalar üzerinde hekimlerin karakteristikleri ve işyeri fiziksel özellikleri gibi değişkenlerin etkilerinin belirlenmesidir. Buna ilave olarak malpraktis vaka sayılarının azaltılabilmesi için yapılacak yönetsel ve örgütsel düzenlemeleri önererek Verem Savaşı Dispanserlerindeki örgütsel etkinliğin artırılmasına katkıda bulunmak da amaçlar arasında yer almaktadır. Bu şekilde, toplumumuzda önemli sosyal boyutu da olan akciğer tüberküloz hastalığının tedavisinde katkılar sağlanmasının yanı sıra sağlık kurumlan yönetimi açısından sağlık bakım hizmetlerinde standardizasyon çalışmalannın önemi vurgulanmış olacaktır. Bu amaçla, Sağlık Bakanlığı Verem Savaşı Dairesi Başkanlığı' na bağlı 258 Verem Savaşı Dispanserinde çalışan 636' sı pratisyen hekim, 80' i uzman hekim olmak üzere, toplam 716 hekime anket uygulanmıştır. Araştırma bulgulannın analizi ile, akciğer tüberküloz hastalığı standart muayene protokolünün uygulanmasında eksiklikler olduğu ve bunun nedenleri olarak da, hekimlerin karakteristiklerinden; hekimin akciğer tüberkülozu ile fiilen ilgilendiği yıl, hekimlik kıdemi, akademik durumu, hizmet içi eğitim ve günlük ortalama bakılan hasta sayısının ve işyeri fiziksel koşullanndan; bina birimleri, personel, laboratuvar, eğitim materyali, araç - gereç, kütüphane yeterliliklerinin etkili olduğu saptanmıştır. iv

ABSTRACT Malpractice, an important aspect of patient rights, patient satisfaction, health law and health services management, appears as a very important issue in providing health services. Developments in medicine, medical technology and management sciences, take their place on the agendes of relevent parties. Parallel to these developments the demend to develop health care services forces health personnel to research on malpractice where insufficient measures are developed. The aim of this study is to determine the procedural effectiveness of diagnosis protocol used as standard procedure in diagnosis of pulmonary tuberculosis disease in Tuberculosis Control Dispensaries of Turkey and the effects of variables as characteristics of physicians and physical conditions from the standards. Another aim can be stated as, to contribute the organizational efficiency of Tuberculosis Control Dispensaries by proposing administrative and organizational arrangements. In addition, contributions to diagnosis of pulmonary tuberculosis disease that has an important social dimension in our society, importance of standardization studies in health care services as management of health care facilities, are stressed. For this purpose, a survey is carried out to total 711 physicians of which 636 are practitioners and 75 are specialists in medicine working in 258 Tuberculosis Control Dispensaries. Analysis of data revealed that there are deficiencies in application of standard diagnosis protocol. Actual number of years that physicians deal with pulmonary tuberculosis years of medical practice, academic status, in service training and average number of patients examined daily and sufficiency of building facilities, personnel, laboratory, education materials, medical equipment and library are found to be important inputs for this situation.