Prematürelerde respiratuar distres sendromunun endojen kortizol yanıtı ile ilişkisi ve erken deksametazon tedavisi

Abstract

ÖZET Bu çalışmada, RDS gelişen bebeklerin stres karşısında endojen kortizol yanıtı araştırılarak postnatal erken dönemde kullanılan deksametazon tedavisinin hastalığın gidişi ve komplikasyonlan üzerine etkisi surfaktan tedavisiyle karşılaştırıldı. Bu amaçla Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Yenidoğan Ünitesinde Mart 1997- Aralık 1997 tarihleri arasında gestasyonel yaşlan 28-35 hafta arasında değişen respiratuvar distres sendromlu 44 bebek, hafif solunum distresli 19 bebek ve sağlıklı 25 bebekte postnatal 2-8. saatte ve 2. gün kortizol düzeyleri çalışıldı. RDS gelişen hastaların 24'üne surfaktan, 20'sine deksametazon tedavisi verildi. Deksametazon tedavisine doğumdan sonra ilk saatlerde başlandı ve 3. günden itibaren azaltılarak kesildi. Hasta gruplarında solunum stresine bağlı postnatal l ve 2. gün kortizol düzeyleri kontrol grubundan anlamlı olarak yüksekti. Postnatal 2. günde kortizol düzeylerinin RDS'li bebeklerde stresin artmasına bağlı yükselirken kontrol ve hafif solunum distresi olan bebeklerde ise stresin azalmasıyla düştüğü gözlendi. 65Erken dönemde deksametazon tedavisi alan RDS'li grupla surfaktan tedavisi alan grup arasında enfeksiyon, intrakranial kanama, pulmoner kanama, BPD,NEG, DİC, hipoglisemi, hipertansiyon açısından istatistiksel fark bulunmadı. Surfaktan tedavisi alan grupta pnömotoraks anlamlı olarak yüksek gözlendi. RDS'li bebeklerde deksametazon tedavisi alanlarda erken mortalite, surfaktan tedavisi alanlarda geç mortalite oranı daha yüksek gözlenmesine rağmen gruplar arasında mortalite oranlan açısından fark bulunmadı. Bu bulgular prematüre bebeklerde strese endojen kortizol yanıtının oldukça iyi olduğunu, RDS'nin kortizol yanıtı ile doğrudan ilişkili olmadığını göstermektedir. Erken deksametazon tedavisi bebeklerde hastalığın akut dönem seyrinde önemli bir değişiklik yaratmamıştır. Ancak steroid alan bebeklerin hiçbirinde BPD'den ölüm olmaması ve pnömotoraks sıklığının az olması erken steroid tedavisinin halen hastalığın tedavisinde alternatifi olmayan eksojen surfaktanla birlikte kullanıldığında yararlı olabileceğini düşündürmektedir.

SUMMARY The purpose of this study is to evaluate endogenous Cortisol response to stress in babies with RDS and to compare early steroid treatment with surfactant therapy. Plasma Cortisol levels were measured in 44 infants with RDS, in 19 infants with mild respiratory distress requiring no ventilatory support and in 25 age matched controls at admission and at 24-48 hours after birth. Twenty four of 44 RDS infants recived early dexamthasone and 20 infants were treated with exogenous surfactant. Both admission and followup Cortisol levels were higher in patients with severe disease who had higher levels than patients with mild disease indicating an appropriate Cortisol response to stress in this group of babies. No significant difference was found between early steroid and surfactant treated groups regarding to infection, intracranial haemorrage, pulmonary haemorrage, BPD, NEC, 67hypoglycemia and hypertetion but frequency of pneumothorax was significantly higher in surfactant treated patients. The overall mortality rates were similar in surfactant and dexamethasone treated groups but higher early mortality in surfactant and late mortality in steroid groups was noted. These findings suggest an appropriate endogen Cortisol response in babies with RDS and the response is proportionate to the degree of stress. Surfactant appers to be the main choice of treatment and the concomittant use of steroids may improve the outcome in these patients. 68