Deneysel karaciğer iskemisinde Dimetilsülfoksid`in etkileri

Abstract

ÖZET Bu deneysel çalışma Aralık 1996-Mayıs 1997 tarihleri arasında Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Deneysel ve Klinik Araştırma Merkezi'nde (DEKAM) yapıldı. Amaç: Bu deneysel çalışmada karaciğerde Pringle manevrasının sadece iskemi sürecinde meydana gelen biyokimyasal ve hücresel değişiklikleri ortaya koyup, bunun üzerine bir nonenzimatik serbest oksijen radikal temizleyicisi ve Na+-K+-ATP'az inhibitörü olan DMSO'nun etkileri araştırıldı. Materyal ve metod: Çalışmada ağırlıkları 2350-2550 g arasında değişen 24 adet Yeni Zelanda tipi albino tavşanlar kullanıldı. Herbiri 12 adet tavşandan oluşan çalışma ve kontrol grupları, DMSO verilen ve verilmeyen olarak 6' şar tavşanlık 2 gruba bölündü. Çalışma grubunda 60 dakika Pringle manevrası uygulanırken, kontrol grubunda ise uygulanmadı. Sonuçlar: Çalışmamızda karaciğer iskemisi sonrasında kan glukoz ve karaciğer dokusu glikojen değerlerini anlamlı olarak düşmüş bulundu (p<0.01). DMSO verilen iskemi grubunda ise kan glukoz değerlerinde azalma 30. dakikadan sonra yerini artmaya bırakmıştır. Diğer taraftan DMSO verilmeyen iskemi grubunda glikojen değerlerinde % 29 oranında düşüş gözlenirken, DMSO verilen iskemi grubunda ise bu oran % 20 bulundu. 75Karaciğer iskemisinde ALT, AST ve LDH değerlerinde istatistiksel olarak anlamlı bir artış gözlendi (p<0.05). DMSO verilen iskemik grupta LDH seviyesindeki artış, DMSO verilmeyen gruba göre istatistiksel olarak anlamlı değilken (p>0.05), DMSO verilen grupta AST seviyeleri ise sadece düşüktü (p<0.05). Diğer taraftan DMSO'nun karaciğer iskemisinde oluşan ALT değerlerindeki artışı engelleyici bir etkisinin olmadığı gösterildi. Çalışma grubunda hücre içi ATP seviyelerinde oldukça anlamlı bir azalma meydana gelirken (p<0.01), DMSO verilmesiyle bu düşme sadece anlamlı bulundu (p<0.05).DMSO'nun karaciğer iskemisi sonrası artmış eritrosit içi MDA seviyelerini anlamlı derecede düşürdüğü (p<0.05), doku MDA seviyelerini ise oldukça anlamlı derecede düşürdüğü gözlendi (p<0.01). İskemi sonrasında dokularda açığa çıkan serbest oksijen radikalleri, eritrosit içi endojen enzimatik radikal temizleyicilerinden GSH-px ve SOD değerlerinde oldukça anlamlı bir artışa (p<0.01), GSH-rd değerlerinde oldukça anlamlı bir azalmaya sebep oldu (p<0.01). DMSO verilmesiyle eritrosit içi SOD düzeylerindeki artışlar anlamlı değildi (p>0.05). GSH-px değerlerinin DMSO verilen iskemi grubunda 30. dakikada yükselip 60. dakikada ise tekrar düşmesi, oldukça anlamlı bulundu (p<0.01). Çalışma gruplarında DMSO verilmesiyle GSH-rd düzeyinin oldukça anlamlı olarak düşmesine rağmen (p<0.01) DMSO verilmesiyle bu düşüşün az da olsa engellendiği gözlendi. Sonuç: DMSO'nun deneysel karaciğer iskemisinde kan glukoz, karaciğer glikojen, kan ATP, AST, LDH, kan ve doku MDA, GSH-px, GSH-rd ve SOD değerleri üzerine, deneyin amacı doğrultusunda olumlu etki yaptığını tespit ettik. ALP ve ALT değerleri üzerinde ise olumlu bir etki gözlenmedi. DMSO Pringle manevrasında süreyi uzatmak, ya da mevcut iskemi süresinde karaciğer dokusunda iskeminin olumsuz etkilerini azaltmak amacıyla kullanılabilir. 76

SUMMARY This experimental study was carried out in the Experimental and Clinical Research Center of Erciyes University Medical Faculty between December 1996 and May 1997. Aim: We determined the biochemical and cellular changes arising in liver during the ischemia period of Pringle maneuver and then did research into the effects of DMSO, nonenzymatic oxygen free radical scavenger and Na+-K+- ATPase inhibitor. Material and methods: 24 albino rabbits of New Zealand type weighing 2350-2550 g were used. The experiment consisted of two groups, called study and control. In the study group, Pringle maneuver was applied for 60 minutes, but no application was made in the control group.The study and control groups were divided into two groups of 6 rabbits as those given and not given DMSO. Results: In the ischemia group given DMSO the decrease in the blood glucose values turned into increase after the 30th minute. There was a decrease of 29 % in glycogen values after 60 minute ischemia in the ischemia group not given DMSO, this decrease was 20 % in the ischemia group given DMSO. The increase in LDH and AST levels was not statistically meaningful in the ischemia group given DMSO (p>0.05). It was shown that DMSO did not have a preventive effect on the increase in ALT values occuring in the liver ischemia (p<0.05). 77The decrease in ATP level was found only meaningful in the group given DMSO (p<0.05). It was observed that DMSO caused MDA levels increasing after the liver ischemia to decrease meaningfully (p<0.05). In the ischemia group after DMSO was given, the increases in SOD levels in the erythrocyte were not meaningful (p>0.05) and GSH-rd levels went down quite meaningfully (p<0.01). DMSO causes a decrease after 30th minute in GSH-px values going up in the liver ischemia (p<0.01). Conclusion: It was observed that DMSO, had a positive effect in the experimental liver ischemia on the values of blood glycose, liver glycogen, blood ATP, AST, LDH, blood and tissue MDA, GSH-px, GSH-rd and SOD in accord with the purpose of the experiment. However, no positive effect on ALP and ALT values was observed. DMSO may be used in order to reduce the negative effect of ischemia in the liver tissue. 78