Sağlıklı çocuklarda puberte evrelerine göre gonadotropin ve cinsiyet hormon düzeyleri ile over uterus ve testis büyüklüklerinin ultrasonografik değerlendirilmesi

Abstract

55 ÖZET Bu çalışmada sağlıklı kız ve erkek çocuklarda puberte evrelerinin başlama yaşları bertal gelişme evrelerine göre, serum gonadotropin ve cinsiyet hormon düzeyleri ile, kızlarda erler ve uterusun, erkeklerde teslislerin ultrasonografik değerlendirilmesi amaçlandı. Fakülte Etik Komitesi'nce onaylanan çalışma, her bir çocuk ve ailesinin izni alınarak tyseri Merkez 60. Yıl Cumhuriyet İlköğretim Okulu ve Teknik Meslek Lisesi rencilerinde yapıldı. Çalışmaya alınan öğrencilerin, başka bir sağlık problemi ve hastalık küsü yoktu. Çocukların tüm antropometrik ölçümleri alınıp puberte evrelemesi yapıldıktan ıra serum FSH, LFL E2, T, P, Prl, A, DFfAS düzeyleri çalışıldı. Kızlarda uterus ve îrierin boyutları ultrasonografî ile ölçüldü ve prolat elipsoid formülüne göre (Over veya rus hacmi = uzun aks x transvers çap x over veya uterusun ön arka mesafesi x n / 6) ümleri hesaplandı. Çocukların kemik yaşlan belirlendi. Pubertenin ortalama başlama yaşı larda 10.97 ± 1.01 yıl, erkeklerde ise 12.16 ± 1.55 yıl olarak belirlendi. Pubertenin ılamış olduğu kız ve erkek çocuklarda, serum bazal gonadotropin düzeyleri, prepubertal56 memdeki çocuklara kıyasla belirgin olarak yüksek bulundu (p < 0.001). Pubertal gelişme Telerine göre gruplandınlan kız ve erkek çocuklarında, gonadotropin konsantrasyonları evre e kadar giderek arttı (p < 0.001) ancak, evre S'teki çocuklarda evre 4'tekilere göre düşüktü > 0.05). Serum FSH düzeyleri, pubertenin her evresinde kız çocuklarında erkeklere göre ıha yüksekti ancak, serum LH düzeyleri pubertenin her evresindeki kız ve erkek >cuklannda benzerdi (p > 0.05). Serum E2 düzeyleri, prepubertal dönemdeki 12 kızın Vunda, 20 pg/mPnin altında idi ve puberte evrelerine göre giderek yükseldi (p < 0.001). jbertenin 1. ve 2. evresindeki tüm erkeklerde 20 pg/mFnin altında iken evre 3`te sekiz, evre te iki, evre 5'teki dört çocukta 20 pg/ml'nin üzerindeydi. Serum P ve Prl düzeyleri, ıbertenin her evresinde, kız ve erkeklerde benzerdi ve puberte evrelerine göre bir değişiklik jstermedi (p > 0.05). Serum T, A ve DHEA-S düzeyleri, her iki cinste de, puberte evresi ile rlikte yükselme gösterdi (p < 0.01) ancak T ve DHEA-S düzeylerindeki yükselmesi keklerde daha belirgindi (p<0.001). Kızlarda over ve uterus boyutları pubertal gelişme ürelerine göre giderek arttı. Over ve uterus boyutları pubertal gelişmenin îğerlendirilmesinde uygun birer parametre idi. Erkeklerde penis boyu penis eni ve testis içimleri puberte evrelerine göre, giderek arttı (p < 0.001). Erkeklerde penis boyu ile serum düzeyleri belirgin korelasyon gösteriyordu (r = 0.87). Ultrasonografi ile tespit edilen içimler Prader orşidometresi ile ölçülenden düşüktü ancak, aralarında kuvvetli bir >relasyon vardı (r = 0.95). Bu bulguların, bölgemizde pubertal gelişim bozukluğu olduğu düşünülen çocukların îğerlendirilmesinde ve takibinde referans değer olarak yardımcı olacağı kanaatindeyiz.

57 SUMMARY The onset of sexual maturity age, serum gonadotropins, sexual hormone levels, trasonographic (USG) scans of internal genital organs in girls, external genital organs size id testicular volume in boys were studied according to pubertal development stages in ;althy children. The study was approved by the faculty ethic commitee and informed consent was ven to each child and to parents and performed in Kayseri 60. Yıl Cumhuriyet Primary ducation School and Technique High School. Ail students had normal physical examinations id no history of significant past medical illnes. The anthropometric measurements and ibertal staging were performed and basal serum FSH, LH, E2, T, A, P, PRL, DHEA-S levels rere measured. Uterine and ovarian diameters were obtained by USG and the volume was ilculated using the formula of prolate ellipsoid. `Longitudinal x antero-posterior x transvers iameters x it / 6`. The testicular volume was calculated using the formula `longitudinal iameter x square of the widest diameter x it / 6`. Bone ages of all childern's were also58 ıluated. The mean age at onset of puberty was 10.97 ± 1.01 years in girls and 12.16 ± !5 years in boys. Basal gonadotropin levels of pubertal girls and boys were siginificantly ;her than prepubertal children (p<0.001). According to the pubertal stage gonadotropin els in both girls and boys were gradually increased from stage 1 to 4 (p<0.01), but the el was lower at stage 5 compared to stage 4 (p > 0.05). Although FSH levels were nificantly higher in girls than in boys, LH levels were similar in each gender for all Dertal stages (p > 0.05). Serum E2 levels were below 20 pg/ml in 10 out of 12 girls at pubertal stage and increased according to the pubertal stages (p<0.01). In boys mean um E2 levels were below than 20 pg/ml at stage of 1 and 2, on the other hand the levels re abowe 20 pg/ml in 8 boys at the stage 3, in 2 boys at the stage 4, in 4 boys at the stage 5. ;an serum P and Prl levels were similar in each gender and each pubertal stages (p > 0.05). an serum T, A and DHEA-S levels increased in girls and boys with pubertal stages :0.01). This increase was striking for T and DHEA-S levels in boys (p<0.001). Ovarian [ uterine volumes of girls increased gradually. The uterine and ovarian sizes are valuable icators of the degree of pubertal development in girls (p<0.01). The testicular volumes, til length and width increased during the pubertal development (p<0.01). Penile size was 1 correlated with serum T levels (r = 0.87). The testicular volumes obtained by USG were rer than those by Prader orchidometer; however, there was a significant correlation ween the two measurements (r = 0.95). These results will be of value in the assesment and monitoring of subjects with jected abnormalities of pubertal development in our region.