Tarihi çevrelerde sokağın mekansal değişim sürecinin belgelenmesi: Alaçam (Samsun) geleneksel sokakları

Abstract

TARİHİ ÇEVRELERDE SOKAĞIN MEKANSAL DEĞİŞİM SÜRECİNİN BELGELENMESİ: ALAÇAM(SAMSUN) GELENEKSEL SOKAKLARISeda MERTErciyes Üniversitesi, Fen Bilimleri EnstitüsüYüksek Lisans Tezi, Haziran 2017Danışman: Doç. Dr. Seda ÇALIŞIR HOVARDAOĞLUÖZETSokak, doğal ve yapılı çevrenin toplumsal, ekonomik, yasal ve yönetsel ilişki ağları içinde sürekli olarak yeniden biçimlendirildiği kamusal bir alandır. Tarihi süreçte farklı kültürlerin ürettikleri çok çeşitli sokak örüntüleri, aynı mekanda üst üste gelerek bütünleşmiş ya da öncekini sınırlı ya da büyük oranda yok etmiş ve nihayetinde tarih katmanları olarak ele alınması gerekli bir birikimi ortaya koymuşlardır. Dolayısıyla, kentlerin tarihi geçmişine yönelik birçok bilgi, geleneksel sokakların çözümlenmesiyle analiz edilebilir ve belgelenerek gelecek kuşaklara aktarılabilir.Bu tez, sosyal, ekonomik, mekânsal, yasal ve politik çok boyutlu değişimlere bağlı olarak sürekli biçimde yeniden üretilen, ancak özgünlüğü bir ölçüde günümüze ulaşmış, Alaçam Kentsel Sit Alanları içindeki geleneksel sokakların dönemsel belgelenmesini amaçlamaktadır. Örneklem alanda seçilen sokakların, tarihi süreç içindeki değişimlerine göre çözümlenmesi ve `yerele özgü bilginin değişim dinamikleri` ne dair bir yaklaşım oluşturulması hedeflenmektedir. Bu bakışla, sokağın kentin sosyo-kültürel donatı alanlarının ötesinde yerelin ürettiği kültürel hayatın mekânsal ifadesi olarak fiziki ve sosyal açıdan değerlendirilmesi gerçekleştirilecektir.Anahtar Kelimeler: Geleneksel Sokak, Belgeleme, Alaçam(Samsun) Kentsel Sit Alanları.

IN THE HISTORICAL ENVIRONMENTS, DOCUMENTATING OF THE STREET SPATIAL CHANGE PROCESS `ALAÇAM(SAMSUN) TRADITIONAL STREETS`Seda MERTErciyes University, Graduate School of Natural and Applied SciencesM.Sc. Thesis, June 2017Supervisor: Assoc. Prof. Dr. Seda ÇALIŞIR HOVARDAOĞLUABSTRACTStreet is a public space which is continuously reshaped by social, economic, legal and administrative networks of natural and built environment. Various street patterns, which were spatially produced by various cultures throughout the history, necessitate investigating these patterns as historical layers, since these layers represent the reconstruction and even destruction of the very same spatial organization. Investigating the traditional street patterns, therefore, will pave the way for accessing influential information about the urban history of cities by investigating the traditional street patterns on the one hand, and will give the opportunity to inherit these information by documentation.This study aims at temporal documentation of traditional street patterns, whose traditional spatial peculiarities were still observable even though they were spatially reproduced by multidimensional social economic legal and administrative changes in Alaçam Urban Conservation areas. The streets in the case study area are aimed to be analyzed within a scope of temporal changes and also it is aimed to construct a view point for the change dynamics of local knowledge. To anticipate the direction, street is assessed in terms of physical and social terms as the spatial expression of cultural life of local.Keywords: Traditional Street, Documentation, Alaçam (Samsun), Urban Conservation Areas