İntraoperatif ultrasonografinin intrakraniyal tümörlerin cerrahisindeki rolü

Abstract

ÖZET Amaç: İntraoperatif ultrasonografinin (İOUS) kraniyal tümörlerin cerrahisindeki rolünü araştırmak. Gereç ve Yöntem: İntrakraniyal tümör tanısı alan 32 olgu çalışmaya alındı. Olguların 18'i kadın 14'ü erkek olup yaş ortalaması 49,5 (5-76) idi. Olgulara rutin olarak preoperatif ve postoperatif MR görüntüleme ile İOUS yapıldı. İOUS esnasında rezeksiyon sonrası oluşan kavite duvarını çevreleyen ekojen rim kalınlığı, ekojen rim'in çevre dokulardan ayırt edilebilirliği, kaviteye uzanan nodul ve `Surgicel` varlığı araştırıldı. Tetkikler arasındaki uyumu araştırmak için kappa ve Mc Nemar testi uygulandı. Bulgular: İOUS ve MR görüntüleme 9 olguda rezidü varlığı yönünde, 19 olguda ise rezidü yokluğu yönünde birbirini desteklemektedir. Dört olguda İOUS'de 50rezidü saptanmamasına rağmen MR görüntülemede rezidüyü destekleyen kontrastlanma saptandı. İOUS'de rezidü saptanıp MR görüntülemenin bunu desteklemediği olgu mevcut değildir. Tetkikler arasındaki uyumu gösteren kappa değeri +0,72 olup, rezidü saptamada tetkikler arasındaki fark anlamsız bulundu. Sonuç: Çalışmamızda İOUS ve MR görüntüleme arasında rezidü varlığı veya yokluğuna yönelik yüksek bir uyumluluk saptanması ve cerrahın görüşü ne olursa olsun İOUS'nin rezidü saptayıp MR görüntülemenin bunu teyit etmediği olgunun bulunmaması, İOUS'nin rezidü saptamada yüksek bir değere sahip olduğunu telkin etmektedir. Özellikle `Surgice''in yoğun olarak uygulandığı olgulara ait İOUS bulguları daha dikkatli yorumlanmalıdır. Ekojen rim kalınlığının 5 mm'nin üzerinde olması ve kaviteye uzanan nodul varlığı rezidü lehine güvenilir bir bulgu değildir. 51

SUMMARY Effect of Intraoperative Sonography on Quality Improvement in Intracranial Tumor Resection Purpose: To detect intraoperative sonographic features of post-resection cavity borders that suggest the presence of residual tumor in various intracranial tumors. Methods and Materials: After the resection was over, the cavity borders of 32 tumors (including 6 meningiomas) were examined with an intraoperative probe. Thickness of the echogenic rim, distinction of the rim from surrounding tissues, presence of nodularity and intraoperative hemostate (Surgicel) along cavity borders were correlated with preoperative and postoperative contrast enhanced and nonenhanced MR images, plus sonographic images of the tumor 52before resection. Postoperative MR images were obtained within 48 hours after resection. The agreement between both modalities was detected with kappa and Mc Nemar tests. No biopsy was obtained from cavity borders. We constructed a control group which consists of patients with agreement on negative residue, AND i) with extraaxial meningioma, AND ii) without hemorrhage in postoperative Tl W images, AND iii) without no contrast enhancement in preoperative Tl W images. Seven patients included in this group were assumed to be free of residue. Results: K value for agreement was 0.72. In the control group, echogenic rim was clearly demarcated from surrounding tissues in all patients, with the rim thickness exceeding 5 mm in one patient with meningioma. There were no nodules or Surgicel detected along cavity borders. There were four cases in whom magnetic resonance images showed residue despite a negative sonography: In two glial tumors and one metastasis, extensive peritumoral edema or Surgicel along the cavity borders may be the reason for the residue to be undetected. In one case with pituitary macroadenoma, tumor had a cystic component in the vicinity of cerebrospinal fluid. Conclusion: An echogenic rim of less than 5 mm witti clear distinction from surrounding tissues and nodules do not preclude the absence of residue, and cavity borders must be biopsied when necessary. The main difficulty in detecting residual tumor with intraoperative ultrasound images is presence of extensive edema and Surgicel. Tumors with cystic components may go undetected when they are located in the vicinity of cerebrospinal fluid. 53