Günde tek doz timolol maleat %0.5 tedavisi ile göz içi basıncı düşürülemeyen primer açık açılı glokom hastalarında ilave ikinci ilaç olarak latanaprost %0.005, brimonidin %0.2, brinzolamid %1 eklenmesinin göz içi basıncı üzerine düşürücü etkisi ...

Abstract

76 ÖZET Bu çalışmada günde tek doz timolol maleat %0.5 ile gün içindeki ölçümlerde GIB'nı 21 mmHg ve altına düşüremediğimiz PAAG hastalarında, ikinci ilaç olarak, latanoprost % 0,005, brimonidin tartarat %0,2 veya brinzolamid %1 eklenerek gün boyu göz içi basıncında meydana gelen değişikliklerin incelenerek birbirleriyle karşılaştırılması, bu arada her ilacın oküler ve sistemik yan etkilerinde değerlendirilerek aradaki farklılıkların saptanması amaçlanmıştır. Bu prospektif, randomize çalışmada, PAAG'lu günde tek doz timolol maleat %0,5 kullanan 43 hastanın 83 gözü çalışmaya dahil edildi. 15 hastamn 29 gözüne timolol+latanaprost,15 hastamn 28 gözüne timolol+brimonidin, 13 hastanın 26 gözüne timolol+brinzolamid tedavisi başlandı. Gün boyunca 08-10-12-14-16- 20 saatlerinde elde edilen GİB ve düşüş miktarı 1. hafta, 1. ve 3. ay sonunda birbirleri ile karşılaştırıldı. Oküler objektif yan etkiler olarak hastaların 1. 2. ve 3. kontrollerinde göz yaşı kırılma zamanı, schirmer 1 testi, uveitis, blefarokonjonktivit, hiperemi, iris pigmentasyon77 değişikliği ve oküler sübjektif şikayetlerin tespitinde yanma, batma, bulanık görme, kaşıntının olup olmadığı soruldu. Çalışmaya alınan hastaların, sistemik objektif yan etkiler açısından ikinci ilaç eklenmeden önce kan basıncı, nabız, HDL, trigliserid, kolesterol değerleri tespit edilerek, aym ölçümler ilaç kullanımı sonrası, l.ay ve 3. ay kontrollerinde tekrarlandı. Sistemik sübjektif yan etkilerin tespitinde; ağız kuruluğu, baş ağrısı, bulantı, senkop, solunum sıkıntısı, diyare, işitme bozukluğu, baş dönmesi, kulak çınlaması, tat değişikliği şikayetleri tespit edildi. Göz içi başmandaki düşüş miktarı dikkate alındığında timolol maleat %0,5'e ilave ikinci ilaç ile istatiksel olarak anlamlı fark olduğu saptandı(p<0,05). Birinci hafta sonunda gruplar tek tek kendi aralarında karşılaştınldığmda, göz içi basıncı değişikliklerinde timolol + latanoprost grubu ile timolol +brinzolamid grubu arasında, latanaprost eklenen grubtaki GİB'nın düşüşü daha fazla idi. Bu iki grup arasında istatiksel olarak anlamlı fark olduğu tespit edildi (p<0,05). Timolol +latanaprost ile timolol+brimonidin arasında ise,tüm saatlerde latanaprost eklenen grupta GİB'ı düşüşü daha fazla idi. st08 ölçümünde istatiksel olarak anlamlı sonuç elde edilirken (p<0.05), ancak gün içindeki diğer ölçümlerde istatiksel olarak anlamlı fark saptanmadı(p>0,05). Timolol+brimonidin ile timolol+brinzolamid grupları arasında brimonidin eklenen grubtaki GİB'ı düşüşü daha fazla idi. stl0-stl2- stl4 ölçümlerinde iki grup arasında istatiksel olarak anlamlı fark olduğu (p<0,05), ancak günün diğer saatlerinde istatiksel olarak anlamlı fark olmadığı saptandı(p>0,05). Birinci ay sonunda gruplar tek tek kendi aralarında karşılaştırıldığında timolol + latanoprost grubu ile timolol + brinzolamid grubu arasında tüm saatlerde ölçümlerinde latanaprost eklenen grupta GİB'ı düşüşü daha fazla idi, ve bu düşüş iki grup arasında tüm saatlerde istatiksel olarak ileri derecede anlamlıydı(p<0,001). Timolol +latanaprost ile timolol+brimonidin grupları arasında tüm saatlerde göz içi basınçları düşüşleri yine latanaprost eklenen grupta GİB'ı azalması daha fazla78 idi, ancak bu iki grupta st 10-stl2-stl4-st20 de anlamlı fark saptanırken (p<0,05), günün diğer saatlerinde istatiksel olarak anlamlı fark olmadığı tespit edildi(p>0,05).Timolol+brimonidin ile timolol+brinzolamid arasında tüm ölçümlerde brimonidin eklenen grupta GİB'ı düşüşü daha fazla idi.Bu iki grupta st08-st20 ölçümlerinde istatiksel olarak anlamlı fark olduğu(p<0,05), günün diğer saatlerinde istatiksel olarak fark olmadığı saptandı(p>0,05). Üçüncü ay sonunda gruplar tek tek kendi aralarında göz içi basıncı değerleri karşılaştınidığmda timolol + latanoprost grubu ile timolol + brinzolamid grubu arasında latanaprost eklenen tüm gün boyu ölçümlerde daha fazla GİB düşüşü saptandı. Bu iki grup arasındaki fark istatiksel olarak ileri derecede anlamlıydı (p<0,001). Timolol+latanaprost ile timolol+brimonidin grupları arasında latanaprost eklenen grupta GİB'ında tüm ölçüm saatlerinde GİB'ında daha fazla düşüş saptandı.Bu iki grup arasında tüm ölçümler de istatiksel olarak anlamlı sonuç saptandı(p<0,05). Timolol +brimonidin ile timolol+brinzolamid arasında ise St08-stl0-stl2-stl8-st20 ölçümlerinde brimonidin eklenen grupta, stl4-stl6 da ise brinzolamid grubunda GİB'ında daha fazla düşüş saptandı. Bu iki grup arasında st08-10 ölçümlerinde istatiksel olarak anlamlı fark saptanırken (p<0,05), stl2-st20 ölçümlerinde anlamlı fark olmadığı gözlendi(p>0,05). Timolol maleat tedavisine latanoprost % 0,005, eklenmesi ile ile oküler sübjektif yan etkiler değerlendirildiğinde; yanma, batma kaşıntı şikayetleri 1. haftada %20.6, l.ayda %3.4 görülürken, 3. ayda bu şikayetlere rastlanmadı. Timolol maleat tedavisine brimonidin %0.2 eklenmesi ile bu şikayetler, 1. haftada %3.7 görülürken, 1. ve 3. ay da rastlanmadı. Timolol maleat tedavisine brinzolamid % 1 eklendiğinde ise, 1. haftada %23.8, l.ayda %7.6, 3. ayda %23 görüldü. Timolol maleat tedavisine latanoprost %0,05, eklenmesi ile oküler hiperemi değerlendirildiğinde; 1. hafta ve l.ayda %20.6, 3. ayda ise %2.4 görüldü.Brimonidin ve brinzolamid eklenen grubta 1. hafta ve l.ayda görülmezken, 3. ay da timolol+brimonidin grubunda % 3.6, brinzolamid grubunda %7.6 tespit edilmiştir. Blefarokonjonktivit79 bulguları değerlendirildiğinde latanaprost grubunda 3 ay boyunca görülmedi. Brimonidin ve brinzolamid eklenen grupta 2 ay boyunca görülmezken, 3. ayda brimonidin %3.6, brinzolamid %11,5 oranında görülmüştür. Her üç grupta üveit, bulanık görme, iris pigmentasyon değişikliğine rastlanmadı. Oküler objektif yan etkiler olarak hastaların 1. 2. ve 3. kontrollerinde göz yaşı kırılma zamanı, schirmer 1 testi ve sistemik objektif bulgulardan kan basıncı, nabız, HDL, trigliserid, kolesterol değerlerinde istatiksel olarak anlamlı değişiklik saptanmadı(p>0,05). Göz içi basıncında timolol+latanaprost grubunda 1. haftada ortalama %35'lik, l.ayda, %36 lık, 3. ayda %37'lik GİB azalması bulunurken, timolol+brimonidin grubunda 1. haftada ortalama %28'lik, l.ayda %29'luk, 3. ayda %27'lik GİB azalması tespit edildi.Göz içi basıncında timolol+brinzolamid grubunda ise 1. haftada ortalama %24'lük, l.ayda, % 23 lık, 3. ayda %25'lik GİB azalması bulunmuştur. Çalışmamızda ikinci ilaç olarak kullanılan latanaprost %0.05, brimonidin tartarat %0.2, brinzolamid %1 olmak üzere her üç ajanın da önemli derecede ilave GİB'ı düşürücü etkisi olduğu saptanmış ve 3 aylık takip sonucunda gözlenen oküler ve sistemik yan etkiler ilaçların kesilmesini gerektirecek düzeye ulaşmamıştır. Sonuç olarak endikasyon ve doktorun tercihine göre bu üç ajanın da tek doz timolol maleat %0,5 kullanan hastalarda ilave ilaç olarak kullanılabileceği kanısındayız.