Sıcak yıldız tayflarından elde edilmiş cno bolluklarının kütle aktarmış çift sistemlerle karşılaştırılması

Abstract

Bu çalışmada erken tip yıldızlarda şiddetli görülen CII 4267 Å çizgileri incelenmiştir. Yıldızların merkezinde gerçekleşen nükleer tepkimeler, yıldızın kütlesine göre farklı mekanizmalarla gerçekleşmektedir. Orta ve büyük kütleli yıldızlarda baskın nükleer yanma mekanizması olarak Karbon-Azot-Oksijen (CNO) çevrimi görülür. Tek yıldızlarda CNO çevriminin gerçekleştiği katman çok derindedir ve gözlenmesi mümkün değildir. Çift yıldızlara baktığımızda ise, evrimleşen bileşen Roche Lobe'unu dolduracak ve yoldaş bileşen üzerine kütle aktaracaktır. Artık yarı-ayrık hale gelmiş bu sistemlerde merkezi bölgelerin açığa çıkması, kütle aktaran bileşenlerin bu katmanlarının gözlemlenmesi mümkün hale gelecektir.Bu tez çalışmasında, literatürden bulunan birçok yıldızın orta ve düşük çözünürlüklü tayflarından karbon bollukları bulunmuştur. Karbon bolluğunu belirlemek için, CII 4267 Å çizgilerinin eşdeğer genişlikleri, TLUSTY ve SYNSPEC paket programları yardımı ile Non-LTE atmosfer modelleri ve sentetik tayflar yardımıyla incelenmiştir. Elde edilen sonuçlarla tek yıldızlar için etkin sıcaklığa karşı karbon bolluğu kalibrasyonu yapılmıştır. Erken tür tek yıldızlardan elde edilmiş eşdeğer genişlikler yarı-ayrık Algol türü çift yıldızlarla karşılaştırılmıştır ve görülmüştür ki; CII 4267 Å çizgisinin eşdeğer genişliği TLUSTY ile hesaplanan non-LTE modellerle uyum göstermektedir. Yapılan kalibrasyona yarı-ayrık Algol türü çift yıldızları koyduğumuzda, bu sistemlerin Karbon bolluklarının güneş bolluğundan ne kadar az olduğu, non-LTE etkiler katılarak oluşturulan modellerle daha iyi anlaşılacağı bulunmuştur. NII 3995 Å ve OII 4414 Å çizgisinin eşdeğer genişlik ölçümlerine bakıldığında, tek yıldızlar için N çizgilerin non-LTE süreçlerden etkilendiği, O çizgisinin non-LTE etkilerden çok az etkilendiği ve çift yıldızlar için ise CNO öngörüsüne uygun olarak N eşdeğer genişlik değerlerinin daha yüksek olduğu anlaşılmıştır.

In this study, we investigate the CII 4267 Å lines, which are seen dominantly in early type stars. The mechanism of nuclear reactions in the center of the star is strictly depend on the mass. Intermediate and high mass stars, the carbon-nitrogen-oxygen (CNO) cycle is the dominant nuclear burning mechanism. The CNO cycle in the single stars occurs in such deep layers that it is impossible to observe directly. In the case of binary systems, the evolved component will eventually fills its Roche lobe and thus will transfer its mass to the companion. As a result of mass transfer, the exposed CNO cycled layers of mass donor become observable. In this thesis, carbon abundances were found from high-resolution spectra of many stars in the literature. To determine carbon abundance, the equivalent widths of CII 4267 Å lines, by using TLUSTY and SYNSPEC package programs, are examined with the help of Non-LTE atmospheric models and synthetic spectra. With the results obtained, carbon abundance against the effective temperature is calibrated for single stars. The equivalent widths obtained from early type single star were compared with semi-detached Algol type binaries. We found that the equivalent widths of CII 4267 Å line are compatible with non-LTE models computed with TLUSTY. When we put the semi-detached Algol binaries into the calibration, it is found that the determining the deficiency of Carbon relative to solar abundance could be realized better with the Non-LTE models. When the equivalent width measurements of NII 3995 Å and OII 4414 Å are taken into consideration, it is found that N line is affected by non-LTE processes, O line are slightly affected by non-LTE processes and the equivalent width of N lines of binary stars are higher than the standard stars as expected from CNO cycle.