İlkokul çocuklarında boy kısalığı, malnütrisyon, obezite insidansı ve bazı nütrisyonel parametrelerin büyüme üzerine etkileri

Abstract

ÖZET Amaç: Kayseri Şehir Merkezi'nde ilköğretim çocuklarında boy kısalığı, malnütrisyon ve obezitenin sıklığının tespit edilmesi ve bu çocuklardan rastgele seçilen 271 çocukta büyüme üzerinde etkili olabilecek serum demiri, demir bağlama kapasitesi, saç çinko ve idrar iyot düzeylerinin değerlendirilmesi amaçlandı. Materyal ve Metot: Çocuklar ve yakınları çalışma konusunda bilgilendirildikten sonra yazılı izinleri alındı. İlk bölümde öğrencilerin yaşları belirlendi, ağırlık ve boyları ölçülerek cinsiyete, yaş gruplarına ve sosyoekonomik seviyeye göre boy kısalığı, malnütrisyon ve şişmanlık sıklığı belirlendi. Öğrenciler ilk 5 sınıftan benzer sayıda kız ve erkek olmak üzere şehirde bulunan gelir düzeyleri iyi, orta ve düşük seviyeli ailelerin çocuklarının devam ettikleri okullardan orantılı olarak rastgele belirlendi. Değerlendirmelerde persentil, Gomez ve Waterlow sınıflamaları esas alındı. Çalışmanın ikinci safhasında 272 kız ve erkek öğrenciden uygun sayılarda boy kısalığı, malnütrisyon ve kontrol grupları oluşturuldu. Bunlardan sabah aç karnına alınan kan örneklerinde serum demiri ve serum demir bağlama kapasitesi, saç örneklerinde saç çinko düzeyleri ve idrar örneklerinde idrar iyot düzeyleri çalışıldı. Bulgular: Çalışmaya yaş ortalaması 8.59±1.61 yıl olan, % 50. 1 'i erkek, % 49.9'u kız toplam 5052 çocuk dahil edildi. Bunların ortalama ağırlıkları 29.47±7.78 kg (kızlarda 29.0±8.0, erkeklerde 29.93±7.53), boyları 131.15±9.84 cm (kızlarda 130.65±10.13, erkeklerde 131.64±9.52) idi. Çocukların % 1.6'sında malnütrisyon (% 18.8'i erkek, % 81.3'i kız), % 5.3'ünde şişmanlık (% 53.7'si erkek, % 46.3'ü kız), % 4.0'ünde boy kısalığı (% 37.9'u erkek, % 62.1'i kız), %1.3'ünde boy uzunluğu (% 29.5'u erkek, % 70.5'u kız) tespit edildi. Şişmanlık sorunu erkek çocuklarda kızlara göre ve sosyoekonomik seviye iyileştikçe daha yüksek oranda tespit edildi (p<0.05). Boy kısalığı ve malnütrisyon, kızlarda erkeklere göre ve sosyoekonomik seviye düştükçedaha yüksek oranda tespit edildi (p< 0.05). Malnütrisyon riskini kız cinsiyetten olma 6.1 kat, düşük sosyoekonomik seviyeden olmak 2.3 kat, yaşın her bir birim artışı ise 2.2 kat; boy kısalığı riskini kız cinsiyetten olmak 2.1 kat, düşük sosyoekonomik seviyeden olmak 1.3 kat, yaşın her bir birim artışı ise 1.3 kat artırmakta idi. Çocukların satürasyon yüzdesine göre % 18.8'inde (% 49'u erkek, % 51 'i kız; p > 0.05) demir eksikliği; saç çinko düzeyine göre % 37.5' inde çinko eksikliği (% 56.8'i erkek, % 43.2'si kız, p < 0.05); idrar iyot düzeyine göre % 99.6'sinde iyot eksikliği (% 49'u erkek, % 51 'i kız, p> 0.05) saptandı. Malnütrisyonlu çocukların (n= 44) % 6.8'inde demir, % 36.4'ünde çinko ve % 97.7'sinde iyot eksikliği tespit edildi. Boy kısalığı olanların (n=203) % 17'sinde demir, % 38.3'ünde çinko ve % 100' ünde ise iyot eksikliği saptandı. Sonuç: Kayseri Şehir Merkezi'de ilkokul çocuklarında önemli oranlarda malnütrisyon, boy kısalığı ve obezite söz konusudur. Boy kısalığı ve malnütrisyonu olan çocuklarda mikronütrient eksikliklerinin göz ardı edilmemesi gerekliliği, obezite sıklığının malnütrisyondan daha fazla olduğu; orta derecede iyot eksikliği bulunduğu, iyotlu tuz kullanımının özendirilmesinin önemi ve bununla ilgili düzeltici tedbirlerin alınması gerektiğini vurgulamak isteriz. Anahtar kelimeler: îlkokulçağı çocukları, malnütrisyon, boy kısalığı, obezite, bazı mikronütrient eksiklikleri. VI

ABSTRACT Aim: To determine the incidence of malnutrition, short stature, and obesity in primary school children in the urban area of Kayseri and the roles of serum iron and iron binding capacity, hair-zinc and urine-iodine levels related to the nutritional status in a selected group of these children. Material and Method: After informing the children and their parents and the relevant authorities orally and by writing of the procedures to be carried out, written consents were taken from the students and their families. The children, proportionately with nearly equal number from each sex, were selected randomly from the first five classes of the schools where the children of the well, medium, and low-income families were attending. Heights and weights of the children were measured and evaluated according to the criteria of Gomez and Waterlow for sex, age groups and socio-economic levels. The incidences of malnutrition, short stature, and obesity were determined. In addition, short stature, malnutrition and control groups were formed with adequate number of children selected randomly from eachgender. After an overnight fasting blood samples for serum iron level and its serum iron binding capacity, hair samples for hair-zinc levels, and urine samples for iodine level in urine were taken and studied. Findings: A total of 5052 children (50.1 % of them were boys and 49.9 % were girls) were included in the study. The mean age of the children was 8. 5 9± 1.61 (5-14) years; weight 29.47±7.78 (10-84) kg (for girls 29.0±8.0, for boys 29.93±7.53); and height 131.15±9.84 (105-176) cm (for girls 130.65±10.13, for boys 131.64±9.52). Malnutrition was determined in 1.6 % (18.8 % in boys and 81.3 % in girls), obesity in 5.3 % (53.7 % in boys, 46.3 % in girls), short stature in 4.0 % (37.9 % in boys, 62.1 % in girls), high stature in 1.3 % (29.5 % in boys and 70.5 % in girls) of the children. Obesity was determined at a higher level in boys compared to girls parallel to the improvement in socio-economic level (p<0.05), but short stature and malnutrition were determined at a higher level in girls compared to boys while socio economic level got lower (p<0.05). Malnutrition risk increased 6.1 fold in girls, 2.3 fold in those who came from lower socio-economic group, 2.2 fold with every unit of increase in age; the short stature increased 2.1 fold in girls, 1.3 fold in those coming from low socio-economic level, and 1.3 fold with every unit of increase in age. Iron deficiency (n=246) was determined in 18.8 % of persons according to the percentage of saturation (49 % boys and 51 % girls, p>0.05). Zinc deficiency (n=271) was determined in 37.5 % of persons by hair-zinc level (56.8 % boys, 43.2 % girls, p<0.05). Iodine deficiency (n=257) was determined in 94.2 % of persons by urine-iodine level (49 % boys, 51 % girls, p>0.05). Iron deficiency was determined in 6.8 %, zinc deficiency in 36.4 %, and iodine deficiency in 97.7 % of children with malnutrition. Of those with short stature, iron deficiency was determined in 1 7 %, zinc deficiency in 38.3 %, iodine deficiency in 100 %. There was no statistically significant difference in the evaluation of the measured parameters by age groups. In the evaluation according to sex, there was a statistically significant difference only between the incidences of zinc deficiency (male>female, p<0.05). There was a statistically significant difference between the incidences of iron deficiency in the evaluation by socio-economic level (It was at low frequency in middle socio economic level, p<0.05). Conclusion: In the Centrum of Kayseri, the incidences of malnutrition, short stature, and obesity in school children were significantly high. The micronutrient deficiencies were at significant levels in short and malnourished children, and the incidence of Vlllobesity was higher than that of malnutrition. The area was an iodine deficient region, so the use of iodized salts must be encouraged and corrective measures must be taken. Key words: School children, malnutrition, short stature, obesity, micronutrients deficiency.