Kemik metastazlı prostat kanserli hastalarda zoledronik asit tedavisinin kemik metabolik belirteçlerine etkisinin değerlendirilmesi

Abstract

ÖZET Amaç: Kemik metastazlı prostat kanserli hastalarda zoledronik asit tedavisinin kemik metabolik belirteçlerine etldsinin değerlendirilmesi. Hastalar ve yöntem: Ekim 2003-Mart 2005 tarihleri arasında Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Üroloji Anabilim Dalı'nda tedavisine başlanan yaşlan 58- 85 (ortanca 73) arasında değişen kemik sintigrafîsinde metastaz tespit edilen 15 hasta, metastaz sayısı dikkate alınmaksızın çalışma grubuna alındı. Çalışma grubuna alman hastalara zoledronik asit tedavisi uygulanmadan önce serum PSA, serum kalsiyum (Ca), total alkalen fosfataz (TALP) testleri rutinde çalışıldı. Kemik metabolik belirteçleri (KALP, PINP, ICTP) için serum örnekleri alınarak -70°C'de saklandı. Kemik ağrısı olan hastaların ağrısı Visual Analog Skala (VAS) ile, performansları Karnofsky performans skalası ile değerlendirildi. Hastalara ayda bir zoledronik asit 4miligram intravenöz olarak 15 dakikada uygulandı. Her uygulama öncesi rutin olarak serum kreatinin ve kalsiyum seviyelerine bakıldı. Tüm hastalara oral 500-1500 mg kalsiyum ve 300-900 İ.Ü. D vitamini ek olarak verildi. Takipte hastalardan üç ayda bir serum PSA, serum kalsiyum, serum total alkalen fosfataz testleri rutin olarak çalışıldı. Serum kemik metabolik belirteçleri (KALP, PINP, ICTP) için serum alıp -70°C'de saklandı. Zoledronik asit tedavisi alan hastalarda kemik metabolik belirteçlerine tedavinin etkisi değerlendirildi.Bulgular: Üç hastada ikinci ayda, diğerlerinde üçüncü ayda kontrol testleri çalışıldı. Hastalardan 12'si orşiyektomili, üç tanesi kombine androjen blokajındaydı. Hastalardan 10'unda PSA değeri takiplerde 100 ng/ml'nin üzerindeydi. Kalan beş hastanın PSA değerleri takiplerde artma eğilimindeydi. Ancak bu artış istatistiksel olarak anlamlı değildi. Kemik yapım belirteci aminoterminal propeptide of type I procollagen (PINP) serum seviyeleri karşılaştırıldığında, serum aminoterminal propeptide of type I procollagen (PINP) serum seviyelerinde düşüş tespit edilmesine rağmen (tedavi öncesi mediyan 39.56ug/l, tedavi sonrası mediyan 35.74ug/l) bu düşüş istatistiksel olarak anlamlı bulunmadı (p=0.33). Diğer kemik yapım belirteci kemik spesifik alkalen fostafaz (KALP) serum seviyelerinde düşüş tespit edilmesine rağmen (tedavi öncesi mediyan 29.40ug/l, tedavi sonrası mediyan 20.18ug/l) bu düşüş istatistiksel olarak anlamlı bulunmadı (p=0.21). Kemik yıkım belirteci carboxyterminal pyridinoline cross-linked telopeptide of type I collagen (ICTP) serum seviyeleri karşılaştırıldığında zoledronik asit tedavisi sonrasında istatistiksel olarak anlamlı düşüş bulundu (tedavi öncesi mediyan 7.76ug/l, tedavi sonrası mediyan 5.65ag/l) (p=0.04). Hastaların performans durumları karşılaştırıldığında tedavi süresince hastalığın ilerlemesine bağlı olarak hastaların performansları istatistiksel olarak anlamlı şekilde düşüş gösterdi (p=0.01). Altı hasta takipler sırasında hastalık ilerlemesine bağlı kaybedildi. Hastaların hepsinde kemik metastazlarına bağlı, visual analog skala (VAS) ile değerlendirilen değişik derecelerde kemik ağrısı vardı. Tedavi öncesi ve sonrası kemik ağrıları değerlendirildiğinde istatistiksel olarak anlamlı şekilde ağrı skorlarında düşüş bulundu (pO.01). Buna bağlı olarak hastaların analjezik ihtiyaçlarında azalma gözlendi. vıSonuç: Kemik metastazlı prostat kanserli hastalarda zoledronik asit tedavisi kemik yıkımım azaltmakta ve ağrı palyasyonunda etkili olmaktadır. Zoledronik asit tedavisinin izleminde kemik metabolik belirteçlerinin kullanımı faydalı olabilir. Anahtar kelimeler: Kemik metastazı, prostat kanseri, kemik metabolik belirteçleri, zoledronik asit. vıı

THE EVALUATION OF THE EFFECT OF ZOLEDRONIC ACID ON BONEMETABOLIC MARKERS IN PROSTATE CANCER WITH BONE METASTASES ABSTRACT Purpose: In this clinical study, our aim was to assess the effect of zoledronik acid on bone metabolic markers in prostate cancer patients with bone metastases. Patients and method: between October 2003-March 2005 at Erciyes University Faculty of Medicine Departmaent of Urology fifteen patients between 58- 85 years old (median 73 years) with bone metastases on sintigraphy were included in this study. The number of bone metastases were not taken into consideration. Before zoledronic acid treatment serum total PSA, calcium, total alkaline phosphatase levels were measured routinely. Samples of serum for bone metabolic markers (KALP, PINP, ICTP) were taken and kept at -70°C. The pain was measured with VAS (visual analog scale) and the performance status were measured with Karnofsky performance scale. Zoledronic acid (4 mg) was applied by intravenous route in 1 5 minutes once a mount. Before each application, serum creatinin and calcium levels were measured. In addition, 500-1500 mg calcium and 300-900 İÜ vitamine D were given orally to all patients. In every three mounts, serum total PSA, calcium, total alkaline phosphatase were measured routinely in these patients and serum for bone metabolic markers (BALP, PINP, ICTP) samples were taken and kept at -70°C. We assessed the the effect of zoledronic acid on bone metabolic markers in these patients. vmResults: The control tests were measured in the second month in 3 patients, in all other ppatients, control tests were measured at third month. Twelve of these patients were orchiectomised and three of them were on combined androgen blockade treatment. The PSA value of the ten patients were more than 100 ng/ml and PSA levels in other five patients were lower than 100 ng/ml but increased during treatment period that was not statistically significant. When we compared the serum levels of PINP in these patients, a non significant decline was observed (before treatment median 39.56ig/l, after treatment median 35.74ng/l) (p=0.33). We demonstrated a decline in the levels of bone specific alkaline phosphatase which is a bone marker but it was not statistically significant (before treatment median 29.40 u.g/1, after treatment median 20.18 p.g/1) (p=0.21). When the serum levels of ICTP were compared, we found a statistically significant decline after zoledronic acid treatment (before treatment median 7.76ug/l, after treatment median 5.65fig/l)(p:=0.04). When the performance status of patients were compared, it decreased because of the progress of their underlying illness and this was statistically significant (p=0.01). Six of these patients died because of the progression of postate cancer. Every patient had bone pain measured with visual analog scala (VAS). The cause of the pain was bone metastases. The pain scores significantly reduced after this tretment. This resulted in lessened analgesic use. Conclusion: zoledronic acid treatment reduces bone destruction and is effective in pain paliation in prostate cancer patients with bone metastases. The bone metabolic markers can be useful in the follow-up of patients treated with zoledronic acid. Key word: Bone metasteses, prostate cancer, bone metabolic markers, zoledronic acid. IX