Ratlarda oluşturulan parasetamol zehirlenmesinde karaciğer nekrozu üzerine pentoksifilin ve N-asetilsisteinin terapötik etkinliğinin araştırılması

Abstract

ÖZET Parasetamol zehirlenmesi acil servislerde sık olarak karşılaşılan zehirlenme tablolarından birisidir. Tedavisi semptomatik yaklaşım ve antidot kullanımı ile yapılır. Antidot olarak N-asetilsistein kullamlmaktadrr. Parasetamol zehirlenmesinde ciddi karaciğer hasan oluşabilir. Karaciğer hasarı ölümle sonuçlanabilecek denli ciddi seyir gösterebilir. Semptomatik yaklaşım ve antidot kullanımının yanısıra, doğrudan doku hasarım azaltıcı ya da doku koruyucu tedaviler de morbidite ve mortalitenin azaltılmasında etkili olabilir. Pentoksifilinin çeşitli nedenlere bağlı gelişen karaciğer hasarlarında koruyucu etkileri olduğu gösterilmiştir. Bu deneysel çalışmamızın amacı, ratlarda parasetamol zehirlenmesi ile oluşturulan karaciğer hasarında pentoksifilinin karaciğer hasarım azaltıp azaltmayacağını incelemektir. Toplam 50 rat, her biri 10 rattan oluşan 5 gruba ayrıldı. Grup I'e deney süresince herhangi bir ilaç, gıda ya da sıvı verilmedi. Deneyin başlangıcında, diğer 4 grubun her birine oral olarak, 2000 mg/kg dozunda parasetamol verildi. Grup II kontrol grubu olarak kabul edildi. İkinci saatte; Grup IF deki ratlara 6 cc/kg serum fizyolojik, Grup IIP teki ratlara 100 mg/kg N-asetilsistein ve 5 cc/kg serum fizyolojik, Grup IV'teki ratlara 100 mg/kg N-asetilsistein ve 100 mg/kg pentoksifilin, Grup V'teki ratlara ise 100 mg/kg pentoksifilin ve 1 cc/kg serum fizyolojik intraperitoneal yoldan verildi. Çalışmanın 24. saatinde tüm gruplara anestezi altoda laparotomi uygulandı ve karaciğer biopsisi yapıldı. Ayrıca, toraks boşluğu açılarak doğrudan kalpten kan örneği alındı. Kanda laktat, AST ve ALT düzeyleri çalışıldı. Grup I, III, IV ve V'te AST ve laktat düzeylerinin ortalamaları, Grup H'ye göre anlamlı derecede daha düşük olarak saptandı (pO.Ol). Grup IlPteki laktat 33değerleri ortalaması, Grup IV ve Ve göre anlamlı derecede daha düşük olarak bulundu. Tedavi gruplarındaki AST düzeylerinin ortalamaları arasında anlamlı bir fark bulunmadı (p>0.05).. Grup I ve IIFteki ALT değerleri ortalaması Grup IF den anlamlı olarak daha düşük olarak bulundu ( p < 0.05 ). Grup IV ve V'teki ALT değerleri arasında anlamlı bir fark saptanmadı. Ortalama hasar skorları, sadece parasetamol alan grupta 3 olarak bulundu ( Grup I, III, IV ve V ile karşılaştırıldığında, p<0.05). Grup I, III, IV ve V için ise, sırasıyla 0, 1, 1, 1.50 olarak bulundu ( birbirleri ile karşılaştınldığmda, p>0.05). Bu deneydeki sonuçlar, pentoksifilinin parasetamol zehirlenmesine bağlı gelişen karaciğer hasarını azalltığını göstermektedir. Fakat, pentoksifilin, akut dönemde karaciğer hasarım N-asetilsistein'in azalttığı kadar azaltamamaktadır. Ayrıca, pentoksifilin N-asetilsistein ile birlikte kullanıldığında; N-asetilsistein'in hasar azaltıcı etkisini artırmamakta, sinerjik etki oluşmamaktadır. Pentoksifilinin parasetamol zehirlenmelerinde N-asetilsistein'in kontrendike olduğu durumlarda karaciğer hasarım azaltmaya yönelik bir ajan olarak akut dönemde kullanılması faydalı olabilir. 34

SUMMARY Paracetamol poisoning is a commonly encountered poisoning in emergency rooms, which can cause severe morbidity and mortality. The treatment modalities in use include supportive care and antidote use. The aim of this experimental study is to investigate if pentoxifylline, an agent with hepatoprotective effects, can prevent or diminish hepatic damage caused by paracetamol poisoning. Fifty rats were divided into five groups, each consisting of 10 rats. 4- Acetamidophenol was used to induce experimental paracetamol poisoning. The rats in group I did not receive any agent during the experiment. Groups II through V received 2000 mg/kg paracetamol by gavage. Group II acted as a control. At two hour; rats in the group II were given 6 cc/kg normal saline intraperitoneally, rats in the group III received 100 mg/kg N-acetylcysteine and 5 cc/kg normal saline intraperitoneally, rats in the group IV received 100 mg/kg pentoxifylline and 100 mg/kg N-acetylcysteine intraperitoneally and rats in the group V received 100 mg/kg pentoxifylline and 1 cc/kg normal saline also. All of the rats underwent laparatomy and the thoracotomy under anesthesia in 24th hour and tissue sample was obtained from the liver. Blood samples were taken with direct cardiac punction through thoracotomy. Significantly lower AST and lactat levels were obtained for study groups I, III, IV and V than group II (pO.Ol). There were no statistically significant difference between treatment groups for measurements of serum AST (p>0.05). Lower laktate levels were obtained for study group III than groups IV and V. Significantly lower ALT levels were obtained for study groups I and III than group II (P<0,05). There were no statiscally significant difference between groups IV and V for measurements of serum ALT (p>0.05). Median injury scores were 3 for rats 35receiving paracetamol alone (p<0.05, compared with groups 2,3,4 and 5) and (p>0.05, compared with each other in the three treated groups) 0, 1, 1 and 1,50 for groups 1, 3, 4 and 5 respectively. It was observed that pentoxifylline reduced damage in the liver in acute phase. Howewer, pentoxifylline did not more reduced damage than N-acetylcysteine in the acute phase. And also, combined use of N-acetylcysteine and pentoxifylline did not more affect than N-acetylcysteine alone. It can be concluded that pentoxifylline may be a useful agent to reduce hepatic damage in acute phase in case of contrindication of N-acetylcysteine use. 36