Nükleer görüntüleme teknikleri de kullanarak romatoid artrit tedavisinde diklofenak sodyum içeren ilaç taşıyıcı sistemlerin, konvansiyonel dozaj şekilleriyle etkinliklerinin karşılaştırılması

Abstract

ÖZET Turker S, Nükleer Görüntüleme Teknikleri de Kullanarak Romatoid Artrit Tedavisinde Diklofenak Sodyum içeren İlaç Taşıyıcı Sistemlerin, Konvansiyonel Dozaj Şekilleriyle Etkinliklerinin Karşılaştırılması, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Radyofarmasi Programı Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2004. Bu çalışmanın amacı, RA tedavisinde sıklıkla kullanılan DFNa uygun taşıyıcı sitemler içine hapsederek i. a. uygulama ile artrit tedavisinde kullanılabilirliğinin araştırılmasıdır. DFNa, non-steroidal antienflamatuvar bir ilaçtır ve başlıca kullanım alanı; romatoid artrittir. DFNa ile hazırlanan formülasyonların eklemde kalış süresini uzatmak için veziküler formülasyonlar ve i.a. uygulama yolu seçilmiştir. DFNa içeren veziküler formülasyonlar 7:1:2 molar oranında ve Film Tekniğiyle, bunların uygun jel formülasyonları içinde 1:1 (a/a) oranında disperse edilmesiyle de lipojelozom ve niojelozom formülasyonları hazırlanmıştır. Lipozom fornıülasyonlarında fosfolipid olarak DMPC ve DSPC; niozom formülasyonlarmda ise Surfaktan I kullanılmıştır. Tüm formülasyonlara yük verici olarak DCP, geçirgenliği azaltmak için ise CHOL ilave edilmiştir. Ekstrüsyon işlemi uygulanarak tüm formülasyonların partikül büyüklükleri 200 nm civarına indirilmiştir. Lipojelozom ve niojelozom formülasyonlarının hazırlanmasında C-940 ve CMC-Na kullanılmıştır. Tüm formülasyonların karakterizasyon çalışmaları yapılmış ve görüntüleme çalışmaları için Ll, N, L1J1 ve NJ1 formülasyonları seçilmiştir. İn vivo çalışmalarda tavşanlarda tek taraflı antijen bağımlı artrit oluşturulmuştur. Tavşanların diz eklemlerindeki şişlikler ve bunların patolojik olarak değerlendirilmesi yapılarak artritin başarıyla oluşturulduğuna karar verilmiştir. Sintigrafik görüntüleme çalışmaları ile eklemde en uzun kalan formülasyonun L1J1 formülasyonu olduğu görülmüştür, i.a. olarak uygulanan L1J1 formülasyonunun 24 saat sonunda % 60'ının halen diz ekleminde olduğu görülmüş ve bu formülasyon in vivo çalışmalara taşınmıştır. Dört haftalık tedavi sonunda DFNa içeren L1J1 formülasyonu ile şişliklerin azaldığı ölçümler sonucu ve enflamasyonun iyileşmesi ise histopatolojik olarak belirlenmiştir. Piyasa preparatı olarak romatoid artrit tedavisinde 60 mg dozda ve günde 2-3 kez topikal olarak kullanılan Voltaren emuljele göre i.a. amaçlı olarak hazırladığımız L1J1 formülasyonu çok daha düşük dozda (1.5 mg), daha az uygulama sıklığında (tek sefer) ve dört hafta gibi kısa bir sürede etkili olmuştur. Anahtar Kelimeler: Lipozom, Niozom, Lipojelozom, Niojelozom, Romatoid Artrit

VI ABSTRACT Turker S, Comparing the Effectiveness of Diclofenac Sodium Containing Drug Delivery Systems in Romatoid Arthritis by Using Scintigraphic Imaging Techniques, Hacettepe University, Health Science Institute Thesis in Radiopharmacy, Ankara, 2004. The aim of this research is to investigate the feasibility of DFNa containing drug delivery systems in RA. DFNa is a non-steroidal antienflamatuar drug and it is usually used in the RA therapy, i.a. way was chosen to obtain higher drug levels in joint cavity. Vesicular formulations containing DFNa were prepared by Film Technique in 7:1:2 molar ration and by incorporating these formulations in proper gels in 1 : 1 (w/w) molar ratio lipogelosome and niogelosome formulations were prepared. In liposome formulations DMPC and DSPC, in noisome formulations Surfactant I was chosen as phospholipid and surfactant. To all formulations DCP as charge inducer agent and CHOL as membrane condenser was added. By using an extruder mean particle size of all the formulations were adjust 200 nm. For preparing lipogelosomes and niogelosomes C-940 and CMC-Na were used. After making all the characterization studies, LI, N, L1J1 and NJ1 formulations were chosen for scintigraphic imaging studies. For in vivo studies monoarticular arthritis was induced in rabbits. According to the measurement of swellings in knees and histopatological evaluation of them it was concluded that arthritis was successfully induced. From scintigraphic imaging studies it was seen that LI Jl formulation stayed longer in the joint cavity. At the end of the 24 hours 60 % of L1J1 formulation, which is administered intra-articularly, was still at the joint cavity, was found. After four-week treatment, by knee measurements and by histopatological evaluations; it was concluded that swellings were decreased and inflammation was treated. Comparing to the commercial product Voltaren Emulgel, which is used 60 mg topically DFNa, our formulation was more effective with lower doses (1.5 mg) and less administration frequency (once) in four weeks period. Key Words: Liposome, Niosome, Lipogelosome, Niogelosome, Rheumatoid Arthritis