Patellofemoral ağrı sendromunda alt ekstremite dizilim bozukluklarının araştırılması

Abstract

ÖZETBegoviç, H. Patellofemoral Ağrı Sendromunda Alt Ekstremite DizilimBozukluklarının Araştırılması. Hacettepe Üniversitesi Sağlık BilimleriEnstitüsü Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Programı, Yüksek Lisans Tezi,Ankara, 2006. Patellofemoral ağrı sendromunda alt ekstremite dizilim bozukluklarıve özellikle ayak deformitelerinin etkisini araştırmak amacıyla yapılan bu çalışmaunilateral patellofemoral ağrı sendromu olan 23 hasta ve 23 sağlıklı birey üzerindeyapılmıştır. 16 erkek, 7 kadın hastadan oluşan hasta grubunun yaş ortalaması 31.9 ±11.04 tür. Yaş ortalaması 29 ± 7.14 olan kontrol grubu 11 bayan, 12 erkektenoluşmaktadır. Çalışmaya katılan tüm bireylere patellofemoral ağrı sendromu ile ilgiliolarak postür, ağrı, kas kuvveti, eklem hareket açıklığı ölçümü, antropometrikölçümler, Q açısı ölçümü, kalkaneal varus/valgus ölçümleri ve pes planus ilefonksiyonel değerlendirmeler yapılmıştır. Daha sonra hasta ve sağlam bireylerinhepsine EMED-SF pedobarografik analiz ile yürüme analizi labaratuvarında plantarbasınç dağılımı analizi yapılmıştır. Normal yürüme hızı ve adım aralığında yürütülenhastaların temas bölgesi, maksimum kuvvetleri, en yüksek değerleri ölçülmüştür. Budeğerler hem total olarak, hem de topuk, orta ayak, ön ayak ve parmaklar olmaküzere ayağın dört farklı fonksiyonel bölgesi için ayrı ayrı hesaplanmıştır. Ayrıcayürüme çizgisi ile sabit aksis arasındaki medial ve lateral alanlar belirlenmiş veCavanagh' a göre ark indeksi hesaplanmıştır. Ölçümlerden elde edilen değerler hemgrup içi, hem de gruplar arası karşılaştırılmıştır. Sonuç olarak PFAS'lu hastalarda ençok patellar lateral tilt, VMO atrofisi, quadricepsin kontraksiyon cevabında azalma,lateral retinakulum ve iliotibial bant gerginliği, genu rekurvatum, internal tibialtorsiyon gözlenmiştir.Ayrıca diz ekstansiyonunda limitasyon ve plantar fleksiyondaartış, kalça dış rotatörleri, diz fleksörleri ve soleus kaslarında zayıflık, Q açısında vekalkaneal varusta artış olduğu bulunmuştur. PFAS' lu hastalarda çömelme, ördekyürüyüşü ve tek bacak üzerinde sıçrama gibi fonksiyonel aktivitelerde ve merdiveninip-çıkmada da orta düzeyden şiddetliye giden ağrı ortaya çıkmıştır. Hem grup içi,hem de gruplar arası plantar basınç dağılımında, en yüksek basınç değerleri vemaksimum kuvvette ise anlamlı bir farka rastlanmamıştır (p>0.05). Hasta grubundasadece orta ayak (M2) kısmında temas alanı yönünden bir fark açığa çıkmıştır(p<0.01). Sabit eksen ile yürüme çizgisi arasında kalan alan yönünden gruplar arasıbir fark bulunmazken, ark indeksi değerinin hasta grubunda daha yüksek olduğubulunmuştur (p>0.05)Anahtar Kelimeler: Patellofemoral ağrı sendromu, pes planus, Q açısı, kalkanealvarus, ark indeksi, plantar basınç dağılımı.

ABSTRACTBegoviç, H. Investigation of Alignment of Lower Extremity in PatellofermoralPain Syndrome. Hacettepe University Institute of Health Sciences, MS. Thesis inPhysical Therapy and Rehabilitation Programme, Ankara, 2006. This study hasbeen carried out to investigate influence of malalignement of lower extremity,particularly foot deformity in patellofemoral pain syndrome on 23 patients withpatellofemoral pain syndrome and 23 healthy persons. The mean age of study groupwas 31.9±11.04 consisted of 16 male and 7 female with PFPS. The control groupwith a mean age of 29±7.14 has been included 11 female and 12 male healthypersons. All the participants has been evaluated for postural deformities, painintensity level, muscle strength, ROM, anthropometric measurements, Q angle,calcaneal varus/valgus and pes planus, and functional level related with PFPS. Theyhave also been analized for plantar pressure distribution using EMED-SF plantarpressure system in gait analysis laboratuvary. Plantar contact area, maximum forcesand peak pressure have been measured in gait cyclus with a normal speed and stride.All the measurements have been calculated for totally and local areas includedcalcaneus, midfoot, forefoot and fingers. Medial and lateral areas between gait lineand axis have been determined and arch index has been calculated using Cavanagh?sformule. All the results taken from measurements have been compared with thegroups and within the groups. VMO atrophy, weak contraction response inquadriceps, tightness in lateral retinaculum and iliotibial tractus, genu recurvatum,internal tibial torsion have mostly been observed in patients with PFPS. Limitation inknee extension, increased ROM in plantar flexion, weakness in hip rotators, kneeflexors and soleus, increased Q angle and calcaneal varus have been found in thestudy group. Functions like squatting, duck walking and single leg hop and stairactivities have led to moderate to intense pain in the patients. No difference has beenfound in plantar pressure distribution, peak pressure and maximum force between thegroups and between involved and uninvolved extremity in the patients (p>0.05).There was a difference in contact area of midfoot (M2) in patients compared with thehealthy persons. The area between gait line and axis has not been different betweengroups whereas increased arch index has been found in the study group (p<0.05).These results showed that the patients with PFPS have such deformities as pes planusand increased calcaneal varus likely increased pressure distribution in midfoot areawhich could be considered as the deformities in foot has some influence in PFPS.Key Words: Patellofemoral pain syndrome, pes planus, Q angle, calcaneal varus,arch index, plantar pressure distribution.