Endometriozisli infertil hastalarda aromataz inhibitörleri ve gonadotropinlerle yapılan ovulasyon indüksiyonu sonuçlarının karşılaştırılması

Abstract

Amaç: Endometriozisli infertil kadınlarda ovulasyon indüksiyonunda letrozol ile gonadotropinlerin kullanımının karşılaştırılması.Yöntem ve Gereçler (Hastalar): Haziran 2007 ile Haziran 2009 tarihleri arasında Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Anabilim Dalı İnfertilite Polikliniğine başvuran, açıklanamayan infertilite tanısı almış hastalardan jinekolojik muayenesi ve semptomları ile endometriozisten şüphelenilen hastalara laparaskopi yapıldı ve şüpheli odaklardan biyopsiler alındı. Tanısı histopatolojik olarak kesinleşmiş 20 endometriozisli hasta çalışmaya dahil edildi. Hastalar başvuru sıralarına göre Letrozol grubu (grup 1) ve Gonadotropin grubu (grup 2) olmak üzere 2 gruba randomize edildi. Grup 1'deki hastalara sikluslarının 3-7. günleri arasında 2.5 mg/gün Letrozol ile, Grup 2'deki hastalar ise sikluslarının 3. günlerinde 75IU/gün alfa-follitropin başlayıp en az bir folikül 18mm olana kadar ovulasyon indüksyonu yapıldı. Tedavi sırasında siklusun 3'üncü, 9'uncu günü ve hCG günü endometrium kalınlıkları, folikülerin sayısı ve çapı, serum FSH, LH ve E2 değeri kaydedildi.Bulgular: hCG gününün siklusun kaçıncı gününe geldiği hesaplandığında grup 1'de hCG gününün daha geç olduğu izlendi. hCG günü endometriyum kalınlığı, serum E2 değeri ve matür folikül başına düşen E2 miktarı grup 2'de grup 1'e göre yüksekti. hCG günü LH ve FSH değerlerinde her iki grup arasında anlamlı fark yoktu. hCG'den 7 gün sonra bakılan progesteron değerlerinde de iki grup arasında anlamlı fark yoktu. hCG günü ?10mm, ?14mm ve ?17mm folikül sayıları grup 1'de sırasıyla 1,533±0,694 , 1,267±0,539 ve 1,067±0,252 iken grup 2'de 2,324±0,852 , 1,811±0,66 ve 1,243±0,435 'idi. hCG günündeki foliküller ile ilgili bu parametrelerde iki grup arasında istatistiksel olarak anlamlı derecede fark vardır. Uygulanan toplam 82 siklusun 69'unde (%84,1) ovulasyon varken 13 (%15,9) siklusta ovulasyon yoktu. Grup 1'de 45 siklusun 37'sinde (%82,2), grup 2'de 37 siklusun 32'sinde (%86,5) ovulasyon vardı. Toplam 82 tedavi siklusundan 6'sında ( % 7,3 ) gebelik oluştu. Oluşan gebeliklerin 3' ü (%50) grup 1' de, 3' ü (%50) grup 2'de idi. Tüm sikluslar göz önüne alındığında siklus başına gebelik oranı grup 1'de %6,6 iken grup 2' de %8,1 olarak bulunmuştur. Sadece ovulatuar sikluslar değerlendirildiğinde ise; toplam 69 ovulatuar siklusun 6' sında (%8,7), grup 1' deki 37 ovulatuar siklustan 3'ünde (%8,1), grup 2'deki 32 ovulatuar siklusun yine 3'ünde (%9,4) gebelik oluşmuştur. Toplam 69 tane olan ovulatuar siklusun 5'i (%7,2) canlı doğumla sonlandı. Grup 1'deri 37 ovulatuar siklusun 3'ü (%8,1), grup 2'deki ise 32 ovulatuar siklusun 2'si (%6,2) canlı doğumla sonlanmıştır. Grup 2'deki gebeliklerden bir tanesi abortusla sonuçlanmıştır. Her iki grup arasında ovulatuar siklus, hem siklus başına hem de ovulatuar siklus başına gebelik, abortus ve canlı doğum oranları arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmadı.Sonuç: Aromataz inhibitörleri, endometriyuma antiöstrojenik etkisinin olmaması ve başarılı gebelik sonuçları nedeniyle, hafif endometriozisli hastalarda gonadotropin prepratları yerine ovulasyon indüksyonunda kullanılabilecek ucuz, invaziv olmayan ve yeni tedavi seçeneği olabilir.Anahtar kelimeler: İnfertilite, endometriozis, ovulasyon indüksiyonu, letrozol, gonadotropin (alfa-follitropin).

Objective: To compare the usage of letrozole and gonadotropins for the ovulation induction in the infertile women with endometriosis.Materials and Methods: This study was conducted between June 2007 and June 2009 at the Obstetrics and Gynecology Department of the Erciyes University. Patients that were initially diagnosed as unexplained infertility and who were suspected for the endometriosis based on the symptoms and gynecologic examinations were underwent laparoscopy and biopsies were taken from the suspicious areas. A total of 20 patients with histologically confirmed endometriosis were included in this study. Patients were randomly divided into two groups according to the application order: Letrozole group (group 1) and gonadotropin group (group 2). Patients in group 1 were given 2.5 mg per day letrozole between the third and seventh day of menstrual cycles and patients in group 2 were given 75 IU per day fallotropin alpha in the third day of menstrual cycles and ovulation induction continued till one follicle was 18 mm in diameter. During the treatment, endometrial thickness, follicle numbers and diameters, serum FSH, LH and E2 levels were recorded in the day of third and ninth menstrual cycle and hCG administration.Results: In group 1 the day of hCG administration has been delayed. Endometrium thickness in the day of hCG administration, serum E2 levels and E2 levels in one mature follicle were higher in group 2 than group 1. LH and FSH levels in the day of hCG administration were not significantly different between the groups. Progesterone levels measured in the seventh day after the hCG administration were not significantly different between the groups. Follicle numbers that were more than 10mm, 14mm, 17mm in the day of hCG administration were 1,533±0,694 , 1,267±0,539, 1,067±0,252 and 2,324±0,852 , 1,811±0,66, 1,243±0,435 in groups 1 and 2 respectively. There was a statistically significant difference between the groups about the parameters in the day of hCG administration. Ovulation occured in 69 of 82 cycles (%84,1), there was not any ovulation in 13 (%15,9) cycles. Ovulation was observed 37 of the 45 cycles (%82,2) in group 1 and 32 of the 37 cycles (%86,5) in group 2. There were six pregnancies in 82 cycles (%7,3). Three of them were in group 1 (%50), and other three were in group 2 (%50). When all of the cycles were taken into account, pregnancy rates per cycles were %6,6 in group 1 and %8,1 in group 2. But, when ovulatory cycles were evaluated; pregnancies were seen in 6 of 69 ovulatory cycles (%8,7), 3 of 37 in group 1 (%8,1) and 3 of 32 in group 2 (%9,4). 5 viable fetuses were born in the 69 ovulatory cycles (%7.2). There were viable fetuses in 3 of 37 ovulatory cycles (%8.1) in group 1, in 2 of 32 ovulatory cycles in group 2. Statistically significant difference was not found for the ovulatory cycles, pregnancies per cycles or ovulatory cycles, abortus, and birth rates between the groups.Conclusion: Aromatase inhibitors may be a new, noninvasive, cheap treatment modality for successful pregnancy results and antiestrogenic effect on endometrium according to ovulation induction with gonadotropins in the patients with endometriosis.Key words: Infertility, endometriosis, ovulation induction, letrozole, gonadotropin (alfa follitropin).