Erzurum ili büyükbaş hayvancılık işletmelerinin etkinlik analizi

Abstract

Erzurum ili hayvan sayısı bakımından Türkiye'de ikinci sırada yer almaktadır. Ancak et ve süt verimliliği bakımından yeterli seviyeye ulaşamamıştır. Hayvancılık bölgenin en önemli geçim kaynaklarından birisidir. Bu çalışmanın amaçları, Erzurum ilinde büyükbaş hayvancılık yapan işletmelerin ekonomik analizini yapmak, etkinliklerini hesaplamak ve etkinliği etkileyen faktörleri belirlemektir. Araştırmanın ana materyalini, 7 ilçede 75 karma işletme (hem süt hem besi) ile yüz-yüze yapılan anket verileri oluşturmaktadır. İşletmelerin etkinlik ölçümlerinde Veri Zarflama Analizi; etkinliği etkileyen faktörlerin tahmininde ise Tobit modeli kullanılmıştır. Ekonomik analiz sonuçları, büyük ölçekli işletmelerin küçük ve orta ölçekli işletmelerden daha karlı olduğunu; küçük ölçekli işletmelerin zarar etmesine rağmen faaliyetlerine devam ettiğini göstermiştir. Etkinlik analizi sonuçları ise, teknik olarak etkin olmayan işletmelerin aynı üretim seviyesini %31 oranında daha az girdi kullanarak gerçekleştirebileceklerini ortaya çıkarmıştır. Ayrıca işletmelerin %31'inin etkin olmadığı bulunmuştur. İşletme büyüklüğü ve işletme sahibinin eğitim seviyesi etkinliği etkileyen önemli faktörlerdir. Bölgede küçük ölçekli işletmelerin kapasitelerini arttırıp etkin seviyeye ulaşmaları için, çiftçilerin devlet destekli projelerden haberdar edilmeleri, çiftçi eğitim programlarının içeriklerinin çiftçinin ihtiyacına göre düzenlenmesi gereklidir. Bunlara ilaveten, geleneksel işletmelerin piyasa odaklı ticari işletme hüviyeti kazanmaları için çiftçilerin bilinçlendirilmeleri ve daha büyük (entegre) işletmelere dönüştürülmeleri teşvik edilmelidir.Anahtar Kelimeler: Büyükbaş hayvancılık, Erzurum, Ekonomik analiz, Etkinlik analizi, Tobit modeli

In terms of the number of the cattle, the district of Erzurum ranks in the second in Turkey, but beef and milk productivity have not reached a sufficient level yet. Livestock farming is one of the main sources of living in the region. The aims of this study are to do economic analyses, to find out efficiencies and to determine the factors affecting the efficiencies of cattle farms in Erzurum province. The main materials of the study were obtained by face to face survey data conducted in the 7 districts with 75 mixed farms (both milk and beef). To measure the efficiency of the farms and to estimate the factors affecting the efficiency, Data Envelopment Analysis and Tobit model were used, respectively. Economic analysis results showed that large scale farms were more profitable than small and medium scale farms, and although small scale farms were suffering loss they kept on their activity. Efficiency analysis results, on the other hand, brought out that technically inefficient farms could manage to produce the same level of production by using 31% less input. Moreover, it was found that 31% of the farms were inefficient. Farm size and education level of the farmer are the significant factors affecting efficiency. In order to encourage small scale farms to increase their capacity and reach to efficient level, farmers must be informed about government supported projects, and contents of farmer extension education programs must be designed based on needs of farmers. Furthermore, in order to transform traditional farms into market-oriented commercial farms, farmers must be encouraged to raise their awareness and to increase their farm scale.KeyWords: Cattle-Breeding, Erzurum, Economic Analysis, Efficiency Analysis, Tobit Model