Balık gübresi, mineral gübre ve kombinasyonlarının marulda (Lactuca sativa L.) bitki gelişimi ve besin elementi içeriği üzerine etkisi

Abstract

Bu çalışma, balık gübresinin marul yetiştiriciliğinde kullanılabilirliğinin belirlenmesi, verimde azalmaya neden olmadan mineral gübre kullanımının azaltılması ve daha kaliteli ürünlerin elde edilmesi amacıyla Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü Araştırma Seraları ve Laboratuarlarında 2013 yılında yürütülmüştür. Araştırmada bitkisel materyal olarak marul (Lactuca sativa L. var. longifolialia) kullanılmıştır. Çalışma, tesadüf parselleri deneme desenine göre 3 gübre uygulaması (mineral gübre- MG, balık gübresi- BG ve mineral gübre + balık gübresi-MG+BG), 4 farklı doz (0, 10, 15 ve 20 kg/da N) ve 3 tekerrürlü olarak saksı denemesi şeklinde yürütülmüştür. Deneme süresi sonunda her gruptan elde edilen bitkilerde verim parametreleri, bitki besin maddesi analizleri ve toprak analizleri yapılarak muamele grupları arasındaki farklar kaydedilmiştir. Araştırma bulgularına göre uygulamalar ve dozlar arasında önemli farklılıklar ortaya çıkmıştır. MG+BG uygulaması bitki genişliği, bitki boyu, yaprak sayısı, bitki yaş ağırlığı, gövde çapı, kök yaş ağırlığı ve kök kuru ağırlığını kontrol uygulamasına göre önemli seviyede arttırırken; 10 kg/da ve 15 kg/da dozları en etkin dozlar olarak belirlenmiştir. Balık gübresi ve mineral gübre uygulamalarının marulda bitki besin elementi içeriği üzerine etkisi istatistiki anlamda önemli bulunmuştur. En fazla K, Si, Ca, Mn ve Fe içerikleri BG uygulamasının 20 kg/da dozunda tespit edilmiştir. En fazla P, Mg, ve Zn elementi içeriği BG ve MG+BG uygulamalarında tespit edilmiştir. Toprak analiz sonuçlarına göre; organik madde miktarı, P, K, Ca, Mg, Na, Fe, Cu, Mn, Zn ve elektriksel iletkenlik (EC) parametreleri BG uygulamasının 20 kg/da dozunda daha fazla bulunmuştur. Toprak ağır metal (Pb, Cd ve Ni) içeriği bakımından da en yüksek değerler BG uygulamasının 20 kg/da dozundan elde edilmiştir. Ancak, balık gübresinin ağır metal içeriğinin sürdürülebilir tarım sistemleri için önerilen maksimum değerlerin altında olduğu saptanmıştır. Sonuç olarak; balık gübresinin sürdürülebilir tarımda alternatif gübre olarak kullanılabileceği ortaya konulmuştur.2014, 89 sayfaAnahtar Kelimeler: Balık gübresi, Lactuca sativa L., bitki gelişimi, mineral içeriği

This study was aimed to determine the use of fish fertilizers in lettuce growing without causing a reduction in efficiency and reduce the use of mineral fertilizers in order to obtain better quality products. The study was conducted in Greenhouses and Laboratories at Atatürk University, Faculty of Agriculture, and Department of Horticulture in 2013. The lettuce (Lactuca sativa L. var. longifolialia) was used as plant material. The study was based on a completely randomized design and was carried out as a pot experiment with treatment of 3 fertilizers treatments (mineral fertilizer- MG, fish fertilizer- BG and mineral fertilizer + fish fertilizer-MG+BG), 4 different doses (0, 10, 15 and 20 kg/da N) and 3 replicates. At the end of the trial period, differences between treatments were recorded in terms of yield parameters, plant nutrients and soil analysis. According to research findings, significant differences were reported in applications and doses. 10 kg/da and 15 kg/da doses were determined as the most effective doses while application of MG+BG significantly increased in the plant width, plant height, number of leaves, plant fresh weight, stem diameter and plant fresh weight. Fish manure and mineral fertilizer applications on plant nutrient content of lettuce were statistically found significant. Maximum of K, Si, Ca, Mn, B and Fe contents was determined in BG application 20 kg/da dose. However, the highest P, Mg and Zn were recorded in BG and MG + BG applications. According to soil analysis results, amount of organic matter, P, K, Ca, Mg, Na, Fe, Cu, Mn, Zn and electrical conductivity parameters (EC) were found more significant in the application of BG at the dose of 20 kg/da. The highest value of soil heavy metal (Pb, Cd and Ni) content was also obtained from 20 kg/da of BG application. However, the heavy metal content of fish fertilizer for sustainable farming systems was found to be below the recommended maximum value. As a result, it has been proven that fish fertilizer can be used as an alternative fertilizer in sustainable agriculture.2014, 92 pagesKeywords : Fish manure, Lactuca sativa L., plant growth, nutrient content