XRF ve ICP-OES teknikleri ile van gölü`nün su ve sedimentinin eser element analizi

Abstract

Bu çalışmada, Van Gölü'nün çeşitli derinliklerinden alınan sediment ve su numunelerinin iki teknik (ICP-OES ve EDXRF) ile elementel analizi yapıldı. Denizler, göller ve akarsular insan aktiviteleri (endüstri atıkları gibi) sonucu kirlenmekte ve canlı organizmaların hayatını tehdit etmektedir. Van Gölü'ndeki kirliliği, çevre kirliliğine neden olan faktörlerin başında gelen eser elementler açısından belirleyebilmek için, su ve sediment numuneleri mümkün olduğunca karakteristik bölgelerden seçildi. Bu amaçla 20 istasyondan toplam 54 adet sediment ve su (20 sediment, 19 dip suyu ve 15 yüzey suyu) numuneleri alındı.Bu çalışma, iki kısımdan oluşmaktadır. Çalışmanın birinci kısmında, sediment ve su numunelerinin İndüktif Eşleşmiş Plazma Optik Emisyon Spektrometresi (ICP-OES) tekniği ile major ve eser element analizleri yapıldı. Analiz sonucunda numunelerde Ca, Mg, Na, K, Fe, Cu, Zn, Mn, Al, B, Cd, Cr, P, Pb elementleri saptandı. Sonuçlara göre, tüm numunelerde yüksek konsantrasyonda B (bor) elementi gözlendi. SPSS programı ile istatistiksel analiz yapıldı ve istatistiksel analiz sonucunda, sedimentlerde Ca ve Pb elementleri ile derinlik arasında ve sularda ise sadece Pb elementi ile derinlik arasında anlamlı fark olduğu gözlendi (p<0.05).Çalışmanın ikinci kısmında, sediment numunelerinin Enerji Dağılımlı X-Işını Floresans (EDXRF) tekniği ile elementel analizi yapıldı. Analiz sonucunda numunelerde K, Ca, Fe, Mn, Co, Rb, Sr, Y, Zr, U, Ni, Mo, In, Sn, I, Cs, Ba, La, Ce ve Nd elementleri saptandı. Elementlerin konsantrasyon hesaplamaları yapıldı ve sedimentlerde genellikle en fazla konsantrasyonda Sr elementi ve en az konsantrasyonda ise U elementi gözlendi.

In this study, elemental analysis of sediment and water samples taken from various depths of the Lake Van was performed with two techniques (ICP-OES and EDXRF). Seas, lakes and rivers are polluted as a result of human activities (such as industrial waste) and are threatening the lives of living organisms. To determine trace elements which is one of the factors causing environmental pollution, water and sediment samples are selected as possible from characteristic regions. For this purpose, a total of 54 sediment and water samples from 20 stations (20 sediments, 19 deep waters and 15 surface waters) were taken.This study consists of two parts. In the first part of the study, major and trace element analyzes of sediment and water samples were performed with Inductively Coupled Plasma-Optical Emission Spectrometry (ICP-OES) technique. In result of analysis Ca, Mg, Na, K, Fe, Cu, Zn, Mn, Al, B, Cd, Cr, P, Pb elements were determined in samples. According to the results, in all samples B (boron) element at high concentration was observed. Statistical analyzes were performed by using SPSS software and as a result of statistical analyzes, between depth with Ca and Pb elements in sediments and between depth with only Pb element in waters was observed to be a significant difference (p <0.05).In the second part of the study, elemental analyzes of sediment samples were performed with Energy Dispersive X-Ray Fluorescence (EDXRF) technique. In result of analysis K, Ca, Fe, Mn, Co, Rb, Sr, Y, Zr, U, Ni, Mo, In, Sn, I, Cs, Ba, La, Ce ve Nd elements were determined in samples. Concentrations of elements were calculated and usually Sr element at maximum concentration and U element at minimum concentration were observed in sediment samples.