Karadeniz bölgesi Trabzon alt bölgesindeki KİT`lerin finanasman durumu

Abstract

ÖZET Kamu İktisadi Ekonomik teşebbüsleri, sermayesinin çoğunluğuna devletin veya mülkiyeti devlete ait bir işletmenin sahip olduğu.piyasada satılmak üzere mal ve hizmet üreten teşebbüsler olarak tanımlanabilir. Kirlerin Türk ekonomisinde doğuşunun ve önemli bir rol kazanmasının bir çok nedeni vardır. Yetersiz özel yatırımların, yetersiz açık ekonomi politikalarının, sosyo ekonomik ortam nedeniyle spekülatif yatırımların teşvik edilmesi, yatırımların çok büyük sermaye gerektirmesi ve yetersiz teknolojik düzey ve organizasyon KİT'lerin kurulmasının esas nedenleridir. Ekonnomik gelişmeyi başarmak için ülke içi özel sermayenin yetersizliği nedeniyle, devlet ve devlete ait teşebbüsler Cumhuriyetin ilk yıllarında Türkiye'nin kalkınması için esas rolü üstlendiler. Başlangıçta, kamu teşebbüsler rekabetçi piyasa ekonomisinde sanayileşmeyi hızlandırmak ve büyüme oranını hızlandırmak için kurulmuşlardı. Bugün, endüstrinin enerji, hammade, aramalı gibi en önemli girdileri KİT'ler tarafından üretilmektedir. Fakat bu teşebbüsler,zaman içinde belirli nedenlerle verimliliklerini ve etkinliklerini kaybetmişlerdir. Çalışmada, Kamu iktisadi Teşebbüsleri'nin genel olarak durumu ortaya koyulduktan sonra Trabzon alt bölgesindeki Kamu iktisadi Teşebbüsleri'nin yöre ekonomisindeki ve Türkiye ekonomisindeki yeri, başarıları ya da başarısızlıkları tartışılmıştır. Bu yapılırken, öncellikle teorik bilgiler verildikten sonra, bölgedeki KİT'lerin ÇAYKUR, SEKA Aksu Müessesesi, K.B.Î. A.Ş ve BEYOPAN'm finansal durumu ortaya koyulmaya çalışılmış, ayrıca maliyet analizi yapılmıştır. Elde edilen bilgilerle sonuçlara varılmaya çalışılmıştır. Sonuçta KlTlerin ve bölgedeki KİT'lerden olan ÇAYKUR, SEKA Aksu Müessesesi,K.B.I. A.Ş ve BEYOPAN'm yıllar itibariyle zarar etmekten kurtulamadığı, finanman ihtiyacının büyük bölümünün kısa vadeli ve yüksek faizli yabancı kaynaklarla karşılandığı, üretim ve satış maliyetlerinin fazla olduğu tespit edilmiştir. Bu sorunların çözülmesi ve Kamu iktisadi Teşebbüsleri'nin geleceği ile ilgili çeşitli öneriler getirilmiştir.

SUMMARY State Economic Enterprises(S.E.E's) may be defined as an enterprises whose majority of capital is owned by state or by the other public enterprises, producing goods and services which are traded in the market. Very reasons has the creation and the gaining important role of S.EE's in the Turkish Economy Ineduquate private investments, inedequate open-economy policies, the encouragement of speculative investmens because socio-economic environment, huge capital requirement of investments, and inedequate technolojic levei and organisation are the main reasons the foundation of S.E.E's. Due to insufficiency of domestic private capital and enterprises in achieving economic development, the state and state-owned enterprises took over the leading role in the development of Turkey in the first years of Republic. Originally, public enterprises were established to promote industrialisation and the accelerate the rate of growth in a competitive market economy. Today.the most important inputs of industry, namely energy.raw materials and intermediate goods, are produced by S.E.E's. But these enterprises lost their efectiveness and productivities in time because certain reasons. In light of the current debate, this study attempts to analyze the performance of the SEE's in the Trabzon sub-region with reference to the local economy the Turkish economy as whole. First, a general overview of the SEE's in Trabzon sub-region, namely ÇAYKUR, SEKA Aksu Plant, K.B.I. and BEYOPAN. Those were investigated in terms of their financial structure and situation and their cost structure was also analyzed. As a result, it has been found that the short-term financial demands of those SEE's have been largely provided from high-cost outside sources and that the production and sales cost have been constantly over margin. Consequently, SEE's in the sub-region have chronically been in red ink. The study concludes with suggestion the solution of those current problems.