Trabzon`da mahalli idarelerin iktisadi analizi

Abstract

ÖZET Türk mahalli idare sistemi çok eski bir geçmişe sahip değildir. Sistem batı toplumlarında olduğu gibi bir idare geleneği olarak ortaya çıkmamış, Türk idare sistemine dışardan ithal edilmiştir. Bu sebeple ilk mahalli idare uygulama sı olan `İstanbul Şehremaneti `nin kuruluşundan bu yana yüz elli yıla yakın bir süre geçmiş olmasına rağmen, bugün mahalli idare sistemimizde bir çok sorun yaşanmaktadır. Genel olarak Türk idare sisteminin aşırı merkeziyetçi bürokratik bir yapıya sahip olması nedeniyle mahalli nitelikli hizmetlerin ve önceliklerinin merkezi idarece tespit edilmesi uygulamada bir çok sorunu da beraberinde getirmektedir, aşırı merkeziyetçiliğin sonucu olarak mahalli idarelerin koyu bir vesayet altında oluşu, söz konusu birimlerin devletin bir uzantısı olarak algılanmalarına sebep olmakta dır. Bu durum ise devlet-mil ilet işbirliğinin yeterince sağ lanamadığı ülkemizde, mahalli hizmetlerin karşılanmasında halk katılımının sağlanamamasına neden olmaktadır. öte yandan, mahalli idarelerin gelir kaynaklarının kıt lığı ve büyük ölçüde merkeze bağımlılığıyla birlikte, merkezden yapılacak yardımların zaman ve miktar bakımından objektif kriterlere bağlı olmaması, söz konusu idarelerin mali planlama yapmalarını engellemektedir. Mahalli idarelerin mali yapılarını karakterize eden diğer bir özellik ise toplam giderlerin yaklaşık `/. 70' inin cari harcamalara ayrılmasıdır, özellikle politik amaçlı belediye teşkilatı kurma ve mevcut belediyelerin bir istihdam alanı olarak düşünülmesi uygulamada toplam harcamalar içindeki cari harcamaların dolayısıyla personel harcamalarının artmasına neden olmaktadır. Türkiye genelinde olduğu gibi Trabzon'daki köy ve bele diye mahalli idare birimlerinde yaşanan önemli diğer bir sorun ise `optimum ölçek sorunu`dur. özellikle belde belediyeleri ve köyler hizmetlerin minimum maliyetle gerçekleştirilmesini sağlayacak yeterli nüfus büyüklüğüne sahip değildir. VII

SUMMARY The Turkish local administration system does not have a very old past. System was not spread as in the Western societies but was imported to the Turkish administration system from outside. Therefore, although approximately one hundred and fifty years have been passed since the establishment of `istanbul Şehremaneti` Which is the first application of the local administration, today there are many problems in our local administration system. As general, because the Turkish administration system has an excessively centralized structure, determinating of the priority and services which have local characters causes many problems in practice. As a result of excessive central i zat ion, existance of the local administration under a deep executorship causes that the interested units are perceived as a prolongation of the State. This situation in our country where the cooperation of State-Nation has not been effectively obtained causes people not to be able to participate the finance of local services. On the other hand, scarcity of the income sources of the local administration, largely depending on the central government, nonexistance of the objective criteria in terms of time and amount on supports which come from the central government prevent the local administration to make plan. Another property which characterises the financial structures of the local administration that the share of the current expenditures in aggregate outlay is approximately 0.70. Especially, establishing the political municipality and considering the current municipalities as an employment area cause the current expenditures hence personel expenditures in aggregate outlay in practice to increase. Another problem arising in the units of the local administrations of the village and municipality in Trabzon is `the optimal scale` problem as in Türkiye. Especially, town municupal it i es and villages do not have population enough to provide the services under the minimum cost. VIII