Çaykur ve işletmelerinde maliyet azaltımı

Abstract

ÖZET Bu çalışmanın amacı, Türk çay sanayii'nin en büyük kuruluşu olan Çaykur ve Işletmelerfnde, sistemli ve etkili bir maliyet azattımının nasıl gerçekleştirilebileceğini araştırmak ve uygulamalı olarak ortaya koymaktır. Çalışma, bu amaç doğrultusunda beş bölüme ayrılmıştır. Birinci bölüm, çay sektörü ve maliyetlerle ilgili temel kavramlan ve genel bilgileri içermektedir. Dünya'da ve Türkiye'de çay sanayii hakkında açıklayıcı bilgiler, maliyet kavramının tanımı ve maliyet konusundaki farklı yaklaşımlar, maliyetin çeşitleri, çay sektöründe maliyetler bu bölümde incelenen diğer konulardır. İkinci bölüm, Çaykur ve İşleimelerfne aynfrnıştır. Bu bölümde Çaykur'un hukuki ve örgütsel yapısı, Çaykur'un işletmeleri ile çay üretim yöntemleri açıklanmıştır. Üçüncü bölümde, maliyet azaltımı kavramı, maliyet azaltanının işletme için önemi, maliyet azaltımı teknikleri ve maliyetlerin kontrol edilmesi açıklandıktan sonra, Çaykur ve Işletmelerfnde maliyetlerin nasıl azaltılacağı araştınlmıştır. Bu bölümde aynca, faaliyet temeline dayalı bilgi üzerine kurulan ve maliyet ve yönetim muhasebesi bakımından yeni bir yaklaşım olarak kabul edilen faaliyet temelli maliyetlemeye de kısaca değinilmiştir. Dördüncü bölümde, Türkiye'nin ilk çay fabrikası olan Zihni Derin Çay Fabrikası'nda maliyet azaltanına ilşkin örnek bir uygulama yapılmıştır, örnek uygulamada işletme genel olarak tanıtıldıktan sonra, maliyetlere ilişkin standartlar belirlenmiş ve direkt ilkmadde, direkt işçilik ve genel üretim maliyetlerinin azaltıfrnasına çalışışmıştır. Uygulamada, sistemli bir maliyet azaltımı sayesinde işletmenin maliyetlerinde küçümsenmeyecek oranda bir azalmanın gerçekleşebileceği ortaya konulmuştur. Beşinci bölüm, genel değerlendirme, sonuç ve önerileri içermektedir. Bu bölümde araştırmanın genel bir değerlendirmesi yapılmış, işletmelerde sistemli maliyet azaltımı çalışmalarının nasıl yapılması gerektiğine ilişkin önerilerde bulunulmuştur.

SUMMARY The aan of this study is to investigate and to forward how to realize a systematic and an effective cost reduction in Çaykur and its enterprises, which is the largest organsation of Turkish tea industry. In order to do this, the study was divided into five chapters. The first chapter contains the basic concepts and general explanations concerning the tea industry and the cost Descriptive information about the tea industry in the world and in Turkey, the definition of cost concept and different approaches to cost types of cost and cost in tea sector are the other issues that are dealt with in this section. The second chapter has been allotted to Çaykur and its enterprises. The legal and organizational structure of Çaykur, and enterprises of Çaykur and methods of tea production are explained in this section. In chapter three, after defining the concept of cost reduction, the importance of cost reduction for the institution, cost reduction techniques and control of costs, the researcher investigated how to reduce the costs in Çaykur and its enterprises. Furthermore, activity based costing which is based on activity based data and which is considered a new approach from the point of view of cost accounting and management accounting is briefly defined. In chapter four, an exemplary application regarding cost reduction was carried out at Zihni Derin Tea Plant the first tea plant in Turkey. In this study, after the general introduction of the institution, the researcher set the standards concerning costs, and he also tried to reduce the costs of raw material, labour and general production costs. The results obtained from this application show that a considerable amount of reduction in the cost of the institution can be realized through a systematic cost reduction. Chapter five contains a general evaluation, conclusions and recommendations. This section comprises a general evaluation of the study, and recommendations concerning how to carry out systematic cost reduction activities in the enterprises. VI