Kentsel toprak politikaları ve rant oluşumu

Abstract

02. Özet Kent planlarında yeralan konut, eğitim, sağlık, kültür, spor hizmetleri ve ekonomik eylemler, kent içinde belli bir toprak parçası üzerinde yerleşmek zorundadırlar. Her kentsel işlev, gelecekteki gelişme yönüne ve büyüklüğüne göre, belirli miktarda kentsel toprağa olan talebi artıran etmenlerdir. Kamunun sağladığı altyapı hizmetleri ve imar uygulamaları, diğer yandan toplumsal dönüşümün ortaya çıkardığı kentsel büyüme kentsel toprakta değer artisan meydana getirir. Bir arazi parçasının önce tarımsal kullanılıştan kentsel kullanılışa dönüştürülmesi, sonra altyapının hazırlanması, daha sonra da otopark, yeşil alan ve meydan gibi kamusal hizmetlerle öteki tesislere kavuşturulması, arsa değerlerini yeniden artırır. Bu normal etmenlerle değeri artan kent topraklan, kent planlarını uygulayan yönetimler tarafindan kolayca elde edilemez. Toprağın taşınamayan ve çoğaltılamayan bir mal olması, onu elinde bulunduranlara, tekel niteliğinde bir ayncalık ve üstünlük kazandırır. Kent topraklan üzerinde özel mülkiyetin geçerli ve egemen olduğu ülkelerde planlama ve yönetim örgütleri, planlama gereklerine cevap verecek topraklan elde etmek ya da mevcut olanlan elinde tutmak için türlü çarelere başvurmak zorunda kalırlar. Daha açık bir ifadeyle arsa politikası izlerler. Getirilen yasal düzenlemeler ve sınırlamalar kimi kent arazisinin değerini, ötekilerden daha fazla artırırken, kimi arsalarında değer yitirmesine neden olur. Bunun dışında, özellikle gelişmekte olan veya az gelişmiş ülkelerde, gelir düzeyinin düşüklüğü ve gelir dağılımındaki dengesilik, yoksul ve dar gelirli kimselerin, geleceklerini teminat altına almada arsa ve konut sahibi olma isteklerini artınr. Bu da gecekondulaşmayı meşru kılan en önemli nedendir.Diğer yandan,enflasyon nedeniyle paranın satınalma gücünün reel olarak sürekli düşmesi, arsayı hem karlı, hemde verimli bir yatırım alam yapar. Arsa fiyatlarının denetlenmediği, mülkiyetin özelkişiler elinde parçalanmış olduğu toplumlarda, bu spekülatif kazançlar inanılmaz boyutlara ulaşmaktadır. VIIGenel olarak yasal boşluklardan kaynaklanan aşın rantların törpülenmesi yine kamu tarafindan getirilecek yasal düzenlemelerle mümkün olacaktır. Taşınmaz piyasasında meydana gelen değişiklikleri izleyebilme olanağını elde etmek ve gelecekte bu piyasada elde edilen ranttan, imar planlarım yalandan izleyebilme ve uygulama olanağına sahip, bu nedenlede arsa birim fiyatlarında meydana gelecek değişmeleri tespit edebilme olanağına sahip yerel yönetimlerin tatmin edici bir düzeyde pay almaşım sağlamayı, böylece toplum tarafindan yaratılan değerlerin, tekrar topluma geri dönüşünü sağlayan vergi düzenlemelerinin getirilmesini amaçlayan çalışma dört bölümden oluşmaktadır. Bu araştırmada kentsel toprak politikaları ve arsa politikası uygulamalarına ilişkin açıklamalar yapıldıktan sonra, kentsel toprağın değerinin zaman içinde artışı ve arazi spekülasyonu üzerinde durulmuştur. Üçüncü bölüm de ise kentlerde rant oluşumu ve vergilendirilmesi sorununa değinilmiştir. Dördüncü bölüm ise genel değerlendirme ve sonuç başlığı altında düzenlenmiştir. VIII

03. Summary The hausing, educational, health, cultural and sport facialites which are existed in the city should be placed on a designated space. Each urban funchtions will be increased the land value according to future drection of the development, demand and The size of the specifie urban land. Public services, land development and social transformation are realted in increased land vlue in the city. The transformation of a land from the rural usage to the urban suplement with infrastructure and later parking places, green areas and sguare are connected with other facilities will increased land value again. Under this natural factors, increased and value becomes a difficult task for the city goverment to have back these lands. The land is a property that can not be moved or multiplied due to this the land owner has gain aspecial suporiorty similar to monopoly. The country where the urban land mosty owned or governed by the private ownerships and organizations, the city seeks different ways and alternatives to gain back these lands or to keep under their control existing situation. This means that they fallow a land policy. With the new legal arrangement a policy, the value of some lands may increase or dicrease. Bisede this, Especially in the third world or developing countries, low in come, unegual distrubation of walth and poor people will seek to buy land to guarantee their future because the land value will increase in time. On the other hand, high enflation rate in the country cause it becomes a profitable investment for the owner. The sociaty where the land value is not control and private ownership is high, the speculative profit will be increased on the land. fXIn generally, the lack of enough legal system causes to increase unearned income (rant) but this can be privent with edaguate legal arrangements. The study is aimed to seek how to bring a profitable tax system that can reduce the speculative profit from urban have control over the value and land development and return the social value to the people. In the research, after making explanation on urban land policies and implementations, increased value of urban land and speculative land will be disaussed. In the third section problem of tax and unearned income from land is presanted. Over all over view and resets are given in the fourth section.