Üniversite öğrencilerinin problem alanlarını belirlemeye yönelik bir ölçek geliştirme: Geçerlik ve güvenirlik çalışması

Abstract

02. Özet Bu araştırmanın amacı, üniversite öğrencilerinin problem alanlarını ve bu problemlere yönelik olarak gösterdikleri yardıma yönelik davranışlarını belirlemek amacıyla kullanılabilecek bir ölçeğin geliştirilmesidir. Bu ana amacın yanında, üniversite öğrencüerinin problem alanlarının daha iyi tanınması, profesyonel psikolojik yardım arama davranışlarının ve tutumlarrmn belirlenmesi, Üniversite psikolojik danışma merkezlerinde kullanılabilecek bir tarama ve ön tanıma ölçeği olarak kullanılabilecek bir aracın geliştirilmesi gibi alt amaçlar da sayılmaktadır. Araştırmanın örneklemini Karadeniz Teknik Üniversitesi'nin değişik fakültelerinden rastgele örnekleme yöntemi ile seçilen 509 öğrenci oluşturmaktadır. Üniversite öğrencilerinin problem alanlarını yansıtabilecek içerikte 85 maddelik bir yapının geçerlik ve güvenirliğini belirleme çalışmaları iki aşamada gerçekleştirilmiştir. Ön çalışma olan ilk çalışmada 350 kişilik örneklem grubuyla testin geçerlik ve güvenirliğine ilişkin ilk bulgular elde edilmiştir. Daha sonra 509 kişilik örneklem grubuyla son çalışma 70 maddelik test üzerinde gerçekleştirilmiştir. Veriler her türlü çıkanmlı istatistik açısından engel teşkil edebilecek sınırlılıklar açısmdan gözden geçirilmiştir. Veri çözümleme yöntemi olarak Confirmatory Faktör Analizi gerçekleştirilmiştir. Faktör Analizinde indirgeme tekniği olarak PC (Principles Components) ve rotasyon işlemi ise Varimax yöntemiyle gerçeMeştirilmiştir. Faktörlenebilirlik ölçüsü olarak Sphercity ve Örneklem uygunluğu esas alınarak korelasyon, kovaryans ve yapı matrixleri inceleme yoluna gidilmiştir.Faktör sayılarını belirlemek amacıyla ise `birden büyük öz değer` grafik yöntemi (Scree Test) ve Communality kat sayıları ölçüt olarak kabul edilmiştir. Yapılan Scree Testten altı faktörlü bir açıklanabilirliğin olduğu ortaya çıkmıştır. Altı faktörlü yapıda faktör analizinin sonuçlan açıklanabilir ve yorumlanabilir düzeyde Kişiler arası ilişkiler, Depresyon, Akademik/Mesleki, Nevrotik Eğilimler, Aile ve Yardım Arama Davranışı gibi faktörlerin geçerliği doğrulanmıştır. Sonuçta altı faktörlü bu yapıda toplam varyansın, %64.7'si açıklanabilmiştir. Faktörler arasındaki korelasyon değerleri orta düzey değerlilikleri ile faktör yapısının ilgili fakat farklı yapılarda olduğunu ortaya koymuştur. Testin güvenirliği konusunda yapılan çalışmalarda ise Cronbach a değerleri.63 ile.90 arasında değişmektedir. Diğer bir güvenirlik çalışması yöntemi olarak testin tekrarı gerçekleştirilmiş ve r değerleri.54 ile.81 arasında değiştiği belirlenmiştir. Geliştirilen testin ayrıca değişik grup farlılıklanna (Cinsiyet, Fakülte, SED vb.) duyarlılığı incelenmiştir. Sonuçlar özellikle cinsiyet farklılığının manidar düzeyde olduğunu göstermiştir. Bu nedenle değişik amaçlarla kullanılabilecek her iki cinsiyete göre yüzdelik normlar hesaplanmıştır. VI

03. Summary The aim of study is to develop an instrument for identifying university students' problem areas and help-seeking behaviors. In addition to this main objective, the study intends to determine students' profesional help-seeking attitudes, and to develop an instrument for screening and research purposes. The sample of the study consists of 509 students from Karadeniz Technical University. The sample was recruited randomly from four major faculties. Initial item pool contained 85 items concerning University studens' problem areas. The study was conducted on two stages. Preliminary study was done on 350 students to show that the factoriability and factor structures are consistent with the main purposse. The second phase of the study aimed to make possible inferences on psychometric properties of the instrument. Second study started with 70 items on 509 students. First, data screeening was performed to make clarification on all underlying assumptions for inferential statistics. Data analysis was performed with Confirmatory Factor Analysis as the main contract validity tool. Factor analysis was conducted with the options of Principle Components and the rotation technique of Varimax. The major factoriability criteria are taken from Sphericity, Sampling adequacy, Correlational matrix, Covariance matrix and Structure matrices. How many factors to be retained was determined by eigenvalues, scree test and communality coefficients. With the initial scree test, the test structure approximated to six factors as explaining major variance partitioned to common factors. This Confirmatory Factoriability resulted in six factors and explained the total variance of 64.7. Naming and interpretations of the factors were done solely on problems areas. These were related to Interpersonal Relationship Concerns, Depression, Academic /Vocational Problems, Family Discomfort, Help-Seeking Attitudes and Neurotic Tendencies. Inter-item reliabilty was computed with Cronbach a and the values found to be ranging from.63 to.90. Another reliability measure is taken from test-retest study and the values were found satisfactory. The test is investicated from the point of group-sensitivity on Sex, Faculty, SES and so on. Since the major difference emerged from sex differencess, the percentile norms were prepared for this variable. vn