Türk ticaret bankacılık sisteminde meydana gelen yapısal değişimler (1970-1996)

Abstract

02. Özet Bankaların geçmişi çok eskilere dayanmaktadır. İlk yıllarda bankalar, kişiler ve kurumların paralarının saklanması ve ihtiyaç duyanlara bu paraların borç şeklinde verilmesi görevini yerine getirmekteydiler. Günümüzde ise bankalar çok yönlü işlevler yerine getirmektedirler. Bireylerin ve kurumların her türlü finansal işlemlerini yürütmektedirler. Bunun sonucu olarak, günümüz çağdaş bankacılığı yüklendiği bu işlevlerin bir sonucu olarak, doğuşu sırasındaki görünümünden oldukça farklılaşmıştır. Bankaların çok farklı işlevler yerine getirmeleri sonucu, bankacılık sektörü, birçok alt sektöre bölünmüş mali piyasanın en önemli kurumsal yapışım oluşturmuşlardır. Bankacılık sisteminin büyük bir bölümünü ticaret bankaları oluşturmaktadır. Ülkemizde de ticaret bankaları Türk Bankacılık Sistemi 'nin temelini oluşturmaktadır. Mevduat bankaları olarakda adlandırılan ticaret bankalarının en önemli özellikleri vadesiz mevduat toplamaları ve para yaratma yetenekleridir. Ticaret bankaları bu özelliklerinden dolayı diğer finansal kurumlardan ayrılmaktadır. Ticaret bankaları, kaydi para olarak adlandırılan yarattıkları para sayesinde ülke kalkınmasına ve ekonomik gelişmesine yardımcı olmaktadırlar. Bir ülkede meydana gelen yapısal değişimlerden o ülkede faaliyette bulunan bankalar da etkilenmektedir. Mevzuat değişikliklerinden, ekonomik ve sosyal olaylardan bankalar, diğer kurumlardan farklı olarak etkilenirler. Çünkü, bankalar gibi bir ülkedeki ekonomik yaşamla içice olan bir başka kuruluş yoktur. Türkiye'de faaliyette bulunan ticaret bankaları da ülkemizde yaşanan yapısal değişimlerden etkilenmiştir. Yapılan çalışmanın amacı Türk ticaret bankalarının Türkiye'deki yapısal değişimlerden nasıl etkilendiklerini ortaya koymaktır. Bu amaçla 1970 yılı ile 1996 yıllarım kapsayan dönem içinde Türk ticaret bankalarının bilanço ve gelir tablolarında meydana gelen değişimler incelenmiştir. Daha çok 1980 yılından sonra Türkiye 'de uygulamaya konulan çeşitli liberalizasyon tedbirlerinin banka bilanço ve gelir tablolarının üzerindeki etkisi ortaya konulmuştur. İnceleme yapılırken ticaret bankaları üçe ayrılmıştır. Kamusal, özel ve yabancı sermayeli ticaret bankaları diye yapılan ayrım sonucunda bu bankaların bir karşılaştırması da yapılmıştır. Bu şekilde, her bir banka türünün yapısal değişimlerden nasıl etkilendiği ortaya konulmuştur. VII

03. Summary Banking does have a rooted past Formerly, banks performed the duty of saving the individuals and institutions money and lending this money to requiring units. For now, however, they perform the multi- dimensional functions. As a result of this that the present banking system is quite different from the former one. Banking system has been divided a lot of sub- branches and has been the most important institutional structure of financial markets. Commercial banks is the greatest part of the present banking system. This proportion is not different in our country either. The most important peculiarities of commercial banks are accepting the demand deposits and creating money. Commercial banks are separated from others, because of these peculiarities. Owing to created money, banks help the developing the country. Banks are influenced from structural changings in a country like the other institutions. But, banks change a bit different from the others against regulation changings, economical and social events, because there is no institution like the banks that are very close with economical life in a country. Commercial banks in Turkey have influenced from structural changings too. The purpose of this study is to put forward how Turkish banks influenced from the structural changings in Turkey. With this purpose, the changings in balance sheets and income statements of Turkish banks are examined for the period of 1970 - 1996. The most often, the effect of different liberalization measurements applied in Turkey after 1980 have been put forward. While examining these issues, commercial banks were divided into there groups : public, privete and foreing capital commercial banks. A comparison among these groups was made too. In this way, how each of these kinds influenced against the structural changings in Turkey have been put forward. VIII