Geleneksel Türk halk müziği dizilerinin isimlendirilmesinde karşılaşılan zorluklar

Abstract

02. Özet GTHM dizilerinin isimlendirilmesi konusunda birçok problem yaşanmış ve bu açığı kapatmak için de Ayak adı verilen bir olgudan söz edilmiştir. Ancak, bu olgunun tam olarak ne olduğu konusu, günümüze kadar ayrıntılı olarak incelenmemiş ve karmaşıklıklar doğarak kuramsal bilgiler bir araya getirilememiştir. Çalışmamız, GTHM dizilerinin isimlendirilmesi konusuna çözüm arayışlarının neler olabileceğini incelemek ve bu problemi doğuran nedenlerin çözümüne yönelik saptamalarda bulunulması amacı ile yapılmıştır. Bu çalışmanın yürütülmesinde, kuramsal, betimsel yöntemler ve görüşme tekniği kullanılmıştır. Bu amaçla, pilot bölge olarak seçilmiş illerde kitaplık ve arşiv taramasının yanısıra, konuya ışık tutacak öğretim elemanı, araştırmacı, uzman ve sanatçılarla bire bir görüşmeler yapılmıştır. Elde edilen bilgiler, bir araya getirilmiş ve bir durum değerlendirmesi yapılmıştır. Böylece GTHM dizilerinin isimlendirilmesinde `Ayak` olgusundan yararlanılmasının sakıncalı olduğu ortaya çıkmıştır. Ulaşabildiğimiz eski-yeni tüm kaynaklarda ayağın, makam veya dizi olarak kullanıldığını belirten bir kanıta rastlanılmamıştır. Ayak olgusunun, ezgisel havayı hazırlayıcı, giriş, yol gösterme anlamında olduğu, makam veya dizi olmadığı kaynak kişilerin çoğunluğu tarafından da ifade edilmiştir. Bu yapılan araştırmalar ve değerlendirmelerden sonra GTHM dizüerinin bundan böyle `Ayak` olarak nitelendirilmemesinin gerekliliği ortaya çıkmıştır. Türk Müziğinin örnek türlerinden biri olan GTHMnin de makamsal yapıda bir müzik türü olduğunu ve makam dizileri içerisinde seyrettiğini göz ardı etmememiz gerekir. GTHM dizüerinin isimlendirilmesinde `makam veya makam dizisi` ifadeleri konunun aksaklık ve eksikliklerini gidermede çözüm önerisi olarak sunulmuştur. VI

03. Summary In Traditional Turkish Folk Music (TTFM) there are a lot of problems on naming the lines and to eliminate these problems they've talked about a phenomena called `Step`. But the meaning of this phenomena was not examined in detailes up to now and theoretical knowledge has not been. Our study was carried out to find out the solution about the reason of this problem and examined what would be the solution in naming the TTFM lives. To make this work oretical, both descriptive and interview technique were used. For this aim, at the cities which were selected for the pilot region we searched for archives, libraries, besides, we talked with insructor, explorer, expert and artists to get information about the subject. The information was gathered and evaluated. Thus, in the light of information gathered the phenomena `Ayak` is inconvenient in the naming of TTFM lines. We couldn't find any evidence about the use of Ayak like tuno or line in the new and old sources which we learned. The phenomena step is said by the authorities to be the beginning to show way and to prepare the tunely air but not a tune or line. After these researches and evaluation it is determined that from now onward TTFM series should not be qualified as `Ayak`. We should not neglect that TTFM which is an important genre of Turkish Music is e genre of music in melodical structure and moves in series of melody. In the naming of TTFM series, expressions of melody or series of melody are offered as suggestion of solution in compensation of the defeats and deficiencies of the subject vn