Okun-Friedman Hipotezi; Türkiye örneği 1949-1996

Abstract

02. Özet Enflasyon oranı ve belirsizliği arasındaki ilişki iktisat literatüründe ilk kez Okun(1971) tarafından işlenmiştir. Okun'un 17 OECD ülkesi için yapmış olduğu çalışmasında iki değişken arasında pozitif bir korelasyon bulmuştur. Bu çalışmadan tam altı yıl sonra Friedman, enflasyon oranı ve belirsizliği arasındaki ilişkiyi ifade edecek bir teori ortaya koymaya çalışmış ve ayrıca enflasyon belirsizliğinin reel ekonomi üzerindeki etkilerini de incelemiştir. Literatürde enflasyon oranı ve belirsizliği arasındaki pozitif, ve enflasyon belirsizliği ile reel ekonomi arasındaki negatif ilişki Okun-Friedman Hipotezi olarak isimlendirilmektedir. Okun'un bu hipotezi ortaya koymasının ardından pek çok çalışma iki değişken arasındaki ilişkiyi farklı ülkeler ve farklı modeller ile uygulamalı olarak test etmiştir. Ancak bu çalışmalarda göze çarpan önemli bir husus, enflasyon belirsizüğinin nasıl ölçülmesi gerektiği sorusuna farklı cevap vermiş olmalarıdır. Kimi çalışmalarda enflasyon belirsizliği varyans, ya da standart sapma gibi ölçütlerle ifade edilirken, kimi çalışmalarda ise ARCH, GARCH gibi ileri zaman serisi tekniklerinden yararlanmışlardır. Bu çalışmada anılan hipotezin Türkiye ekonomisi için geçerliliği 1945-1996 dönemi için amprik olarak test edilmiştir. Çalışmanın uygulama kısmından önce mevcut literatür incelenmiş, bu sırada özellikle enflasyon belirsizliğinin nasıl ölçüldüğü sorusu üzerinde durulmuştur. Çalışmanın uygulama kısmında ise öncelikle enflasyon denklemleri oluşturulmuş, bunun için de iki yöntem izlenmiştir. İlk yöntemde değişkenlerin istatistiksel anlamlılıklarına bakılmış, ikinci yöntemde ise adımsal regresyon seçim kriterinden yararlanılmıştır. Enflasyon belirsizliği ise enflasyon oranındaki ortalama mutlak değişim, enflasyonun hareketli standart sapması ve ARCH yöntemi olmak üzere üç farklı şekilde oluşturulmuştur. Bunun ardından da enflasyon oranı ve belirsizliği arasındaki ilişki üç farklı yönteme göre test edilmiş ve her üç yönteme göre de pozitif ve istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmuştur. VI

03. Summary It was the first time that Okun (1971) mentioned the relationship between inflation and its uncertainty in economics literature. He was found out a positive correlation between these two variables in bis study that was taken into consideration 17 OECD countries. Six years later, Friedman (1977) tried to develop a theory that explains this phenomenon and studied the effects of inflation uncertainty on real economic variables. After that Okun exposed this hypothesis, a great number of studies have tested the relation between these two variables for different countries by using different methods. But non-of these studies could not answer completely the question how inflation uncertainty should measured. While, in some of these studies, variance or standard deviation of inflation expressed the inflation uncertainty; in other group of studies, advanced econometric time series models like ARCH or GARCH expressed this variable. In this study, the validity of the hypothesis that mentioned above was empirically tested for Turkish economy for the period of 1949-1996. Before doing an application, present literature was investigated, and it was especially tried to found an answer for the question what the best measuring procedure for inflation uncertainty. In application section, initially, inflation equations were constructed by following two alternate approaches. While, in the first approach, the statistical significance of the variables was the main criterion, stepwise regression criterion was used in the second approach. On the other hand, the inflation uncertainty variable was built in three different ways: Average absolute changing in inflation rate, moving standard deviation of inflation and ARCH. Finally, the relation between inflation and its uncertainty was tested in three different methods; and each of the methods provides positive and statistically significant results. VII