Geleneksel Türk müziğinde udun yeri ve eğitimi

Abstract

02. Özet Geleneksel Türk Musikîsi 'nde çalgı öğretim yöntemlerinde çok yaygın tarihlere kadar öğrenciyi bilinçli ve sistemli bir biçimde özgün teknik beceriye yöneltecek uygulamalarla karşılaşamıyoruz. Bir sazı çalmasını öğrenmek için geleneksel olarak, bu amaçla özel yapılmış eserler veya pedagojik nitelikle parçalar kullanılmazdı. Çalgı alıştırmaları, ıskala (gam) lar, egzersizler yapılması, basılı çalgı metotlarıyla birlikte ortaya çıkmıştık. Fakat bunların yanısıra Ud'un tarihi kimliği, Ud üzeride tasarruf haklan olan,Uda yenilik kazandırmış Ud icraları,ilk Ud metodu,Ud'un akort şekilleri,Udun teknik yapısı,çalgı tekniği gibi konular üzerinde bütün olarak yeterince durulamamıştır. Belli bir sazı iyi çalabilmek için gerekli özgü teknik beceriyi kazandırmaya yönelik sistemli metodlar Klasik Türk Müziği Tarihi'nde çok yeni sayılır. Bununla birlikte kullanılan sazın tarihi kimliği ve eğitimde kullanılabilirliği üzerinde durulması konusunu, mühim bir görev kabul ediyoruz. Konu ile ilgili teorisyenlerle icracılar arasında daima bazı anlaşmazlıkların oluşmalına sebep olan bu durum pek çok araştırmacının da ilgisini hep canlı kılmıştır. Ud'un tarihi kimliği ile ilgili bilgiler araştırılmış, Türkler'de Ud'un XI. Yüzyılda varlığı ve özellikle Uygur mağaralarında ve mabetlerinin duvar resimlerinde Ud'a rastlanması ayrıca Endülüs aracılığı ile Avrupa'ya geçişi tespit edilmiştir. Bu tespit Türk Müziği'inin, dolayısıyla Ud'un kökleri ve gelişimini göstermesi, tarihi açıdan aydınlatması bakımından çalışmamızı farklı kılmıştır. Bu çalışmamız yukarıda da bahsettiğimiz gibi, özellikle Ud'un tarihi kimliği ve eğitim problemlerinin incelenmesine bilimsel bir çevreye kazandırmıştır.

03. Summary We cannot encounter, in the instriimantal teaching methots in Traditional Turkish Music with the practices to motivate the students towards original technical skiil in a conscious and systematic manner until recent times. To leam how to play an instrument, works of traditional structure and pedagogical quality would not be used.Instrument practices and the use of scales and exercises first appear at the same with printed instrument methods.Apart from this, no enough importance has been attached to the historical process of Ud,to Ud- Players who were innovative and competent at playing,to the first method of Ud, to the subjects like playing methods. Systematic methods, towards the aim to gain the original technical skill necessary to play any instrument well,are regarded too new in the history of Classical Turkish Music. However,we assume it to be importent point to focus on the historical background and availability of the instrument used in the education. This case has always caused some disagreements beetween the theorists and players, for which it has always kept many researches alive to it. The historical background of the Ud has been investigated and we have found out the migration of the Ud to Eorupa via Andalaus after some evidance of it in the 1 1. Century in Turks and on the Uygur caves and on the wall pictures of the temples. This evidence has made our study different in the sence that Turkish Music demonstrates the roots of the Ud and its development and subseqvently illuminates the event historically. The current study, as mentioned above, has gained a scientific perspective to the careful analysis of the education problems and the historical background of the Ud especially.