Halka açık anonim ortaklıklarda vergilendirme kar dağıtımı ve muhasebe işlemleri

Abstract

02. Özet Bu çalışmada, sermaye piyasası ve borsanın gelişmesinde etkili olan ve böylece sermayenin tabana yayılarak halkın iktisadi kalkınmaya etkin ve yaygın bir şekilde katılmasını sağlamak için teşvik edilen halka açık anonim ortaklıklarda vergilendirme ve kâr dağıtımı konusu incelenmeye çalışılmıştır. Daha önceleri Sermaye Piyasası Mevzuatında yer alan, ancak Türk Vergi Sistemine 1.1.1994 tarihinden itibaren giren halka açık anonim ortaklıklar, yapılan ve mevzuatları gereği bazı avantajlara ve ilave bazı yükümlülüklere tabidirler. Halka açık anonim ortaklıkların sermayesine doğrudan veya dolayü olarak katılan birikimcilerin yanısıra başka bir çok kişiyi ilgilendiren bu şirketlerin yapısı ve mevzuatının, Türk Vergi Sistemi ve Sermaye Piyasası Mevzuatı açısından incelenip değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. Bu amaçlar doğrultusunda hazırlanan incelemenin birinci bölümünde, halka açık anonim ortaklıklar hakkında genel bilgiler verilmiştir. İkinci bölümde bu ortaklıklarda kurum kazancının elde edilmesi ve kazancın vergilendirilmesi üzerinde uygulamalı olarak durulmuştur. Üçüncü bölümde ise kâr dağıtımı, Türk Ticaret Kanunu ve Sermaye Piyasası Mevzuatı açısından bir karşılaştırmaya tabi tutulmuş ve kâr dağıtımı ile ilgili bir örnek verilmiştir. İnceleme sonucunda halka açık anonim ortaklıkların Türk Vergi Sisteminde ve Sermaye Piyasası Mevzuatında farklı şekil ve ölçeklerle tanımlandığı ve anlaşıldığı, vergi mevzuatında özellikle indirim ve istisnalann uygulanmasında güçlük çekildiği, Kurumlar Vergisi Genel Tebliğleri ile getirilen bazı yeni düzenlemelerin Danıştay Kararları ile iptal edildiği, yine özellikle Sermaye Piyasası Kanunu'na rağmen Sermaye Piyasası Kurulu Tebliğleri ile getirilen bazı düzenlemelerin de tartışmalı olduğu ve kâr dağıtımında bazı ülkelerde uygulanan farklı yöntemlerin ise henüz mevzuatımızda yer almadığı sonuçlarına varılmıştır. VIII *ec mmûĞımîM kumulu MEMESİ

03. Summary In this study, taxation and profit sharing in the joint-stock companies which have a big role in the development of capital and stock markets, and which are thus spreading capital to the overall country helping people to participate economic growth were tried to be investigated. The joint-stock companies which were at first included in the law of teh capital market but depend on the Turkish Tax System since January of 1994 have some advantages and additional obligations in accordance with their natures and laws. The nature and law of these companies that are interested by many people including savers who invest in the companies directly are interectly are purposed to be examined and evaluated from the point of view of the Turkish Tax System and Law of Capital Market. In the first chapter of the study, general information about the joint-stock companies was presented. In the second chapter, the subject of calculation of the firm profit and taxation of the profit was investigated by giving examples. In the third chapter, the issue of the profit sharing in the Turkish Law of Commerce was compared with that in the Capital Market Law, and one example on the subject of the profit sharing was presented. At the end of this research, it was concluded that the joint-stock companies in the Turkish Tax System and the Capital Market Law were understood and defined in different nature and scale, there are some difficulties in applying reduction and exception, some new arrangements were canceled by the judgment of the Concil of State, in addition, some new arrangements made by the Bulletin of the Capital Market Board in spite of the Capital Market Law have violated the law and that in our law, there do not exist different approaches in profit sharing applied in some countries. IX