Feminin ve maskulin mesleklerde algılanan iş doyumu ve stres düzeylerinin cinsiyetler açısından incelenmesi

Abstract

ÖZET Bu araştırmanın amacı mesleki gelişim süreci açısından sosyal olarak farklı cinsiyetlere atfedilen mesleklerde çalışan kadın ve erkeklerin mesleki stres düzeyleri ve iş doyumlarını incelemektir. Toplumca bazı meslekler kadm (feminine) bazı meslekler ise erkek (masculine) mesleği olarak algılanmaktadır. Kadınların kadm mesleği ve erkek mesleklerinde, erkeklerin erkek mesleği ve kadm mesleklerinde bulunmalarına göre stres ve iş doyum algılamalarında farklılık olup olmadığı bu araştırma kapsamında ele alınmaktadır. Araştırma altı değişik meslek gruplarından 225 kadm ve 220 erkek olmak üzere 445 kişi üzerinde gerçekleştirilmiştir. Bu meslekler erkek meslekleri olarak doktorluk, mühendislik ve polislik; kadm meslekleri olarak da ilkokul öğretmenliği, banka memurluğu ve hemşireliktir. Bu araştırmada nedensel-çıkanmlı nitelikte gruplararası desenlemenin yarımda betimsel yönteme de yer verilmiştir. Araştırma bir alan taraması (survey) niteliğindedir. Araştırmada veri toplama araçları olarak `Stres Ölçeği` ve `İş Doyumu` araçları kullanılmıştır. Araştırmada verilerin analizi SPSS Windows Programı ve 2 Yönlü Faktöriyel ANOVA ile gerçekleştirilmiştir. Bu araştırmada toplumda kadm ve erkek mesleği olarak algılanan mesleklerde bulunan kadm ve erkeklerin algıladıkları stres ve iş doyumu düzeylerine ilişkin önemli bulgular saptanmıştır. Araştırma sonuçlan meslek ve cinsiyet bağlanımda stres ve iş doyumuna yönelik araştırmanın temel hipotezini desteklemekte olup, iş doyumu ve stres üzerinde meslek-cinsiyet iki yönlü etkileşiminin olduğunu ortaya çıkarmıştır. Bazı meslekler açısından belirtilen ölçümler üzerinde cinsiyet farklılıklarına rastlanmamıştır. Buna göre kadm, mesleklerinde algılanan stres düzeyleri ve iş doyumu açısından hemşirelik (sağlık memurluğu) ve banka memurluğunda, kadın mesleklerinde bulunan erkeklerle arasında cinsiyet farklılıklarına rastlanmıştır. Erkek mesleklerinde algılanan stres düzeyleri açısından, erkek mesleklerinde bulunan kadınlarla aralarında cinsiyet farklılıklarına rastlanmamıştır. Ancak iş doyumu açısından mühendislik meslek grubunda cinsiyet farklılıklarına rastlanmıştır.

SUMMARY The purpose of the study is to investigate vocational gender type and job type on occupational stress and job satisfaction. Socially some careers are deemed to be feminine and some to be masculine. The study was carried on the ground that men in feminine careers and women in masculine careers live occupational stress and job satisfaction differently. His assertion was examined here interactionally, in a factiral structure. The study group Consisted of 225 females and 226 males and total of 445. The occupations here were physions, engineers and police officers an make careers, and nurses, primary school teachers and bank clerks as female careers. The study was condukted an oprimary basin of causal-comparative, between subjects design, as wel as descriptive one. The major measures were collected with stress scale and Job Satisfaction Schale. Statistical Amalysin of teh study was carried out mainly with 2 Vay Factorial Analysis. Other Unevariate tools such as t tests and F tests were also issed to examine sub-level findings. The findings revealde Aighificant resukts in terms of the level of stress and job Satisfaction in socially defined carriers as feminine and masculine for male and females. The main hypothesin that there is Stress and job Acetisfaction and vocational gender types is supported on general measures. However on the some sub-measures teh gender differences were not encountered. Such carriers of nursing and bank clerks do not disenminate males and females in terms of vocattional. Stress and job Satisfaction on the carriers that deamned to be masculine there in no gender differences hegarding rehated menasures.Meantime job satisfaction of engineers prone to differentiate males and females. These gindingis support the assertion that perceived stress and job satisfacti could be fartly related to vocationan gender type attributed to the person by the society.