İlköğretimde sanat eğitimi ve çocuğun plastik gelişim aşamaları

Abstract

İlköğretimde sanat eğitimi ve çocuğun plastik gelişim aşamaları konusunda yapılan bu araştırma, K.T.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Güzel Sanatlar Resim-İş Eğitimi Anabilim Dalı'nda yüksek lisans tezi olarak yapılmıştır. İlköğretim resim-iş programı çerçevesinde 6-14 yaş grubu öğrencilere verilen sanat eğitimi kapsamında öğrencilerin resim özellikleri ile plastik gelişim evreleri arasındaki durumu belirlemek amacıyla bu araştırma yapılmıştır. Bu araştırmada betimsel yöntem kullanılmıştır. Sanat eğitimi alanındaki literatürler taranarak araştırmanın teorik boyutları oluşturulmuştur. Trabzon şehir merkezinde 1998-99 öğretim yılında hizmet veren 31 ilköğretim okulunun 1-8. sınıflarına devam eden öğrenciler bu araştırmanın evrenini oluşturmaktadır. İlköğretim okullarından 5 tanesinin 1- 8. sınıflarında okuyan öğrencilerin de birer tanesi (resimleri ile katılarak) araştırmanın ömeklem grubunu oluşturmuştur. Başlangıçta 40 resim alınması planlandığı halde ancak 33 öğrencinin resmi bu araştırmanın alan çalışmalarında incelemeye alınmıştır. Bu resimler öğretmen, uzman, ressam ve akademisyenlerin kişisel görüşleri alınarak her resmin özelliği belirlenmiştir. Bu resimler ilköğretim çağındaki çocukların plastik gelişim evrelerine uygun olarak kodlanmış ve sistemli bir şekilde düzenlenmiştir. Araştırma ile ilgili bulgular 4 alt problemle bağlantılı olarak elde edilen verilerin frekans ve yüzde değerleri tablolara yansıtılarak istatistiki yönden analiz edilmiştir. Bulgulara ait yorumlar örneklem grubuna giren çocukların resimleri üzerinde yapılmıştır. İlköğretim çağındaki resim özellikleri ile plastik gelişim dönemleri arasındaki durum şu şekilde sonuçlanmaktadır. İdeoplastik dönemle ilgili şematik devrede denge- düzenli denge, bakışma (simetri) ve örnek (tamamlama) özelliği çizgisel biçim devresinde anlamlılık (boy hiyerarşisi), saydamlık, alan perspektifi, düzleme, kendiliğinden yineleme ve döndürme özellikleri, çizgisel figür oluşturma devresinde eğilim, üst yapıda toplama, üstüste konmuş perspektif olmak üzere toplam 1 1 özelliğin bulunduğu; görsel gerçekçilik döneminde ise kuşbakış perspektif ve çok açılı perspektif olmak üzere 2 özelliğin bulunduğu ve böylece 6-14 yaş arasındaki ilköğretim çağı çocuklarının toplam 14 resim özelliğinin bulunduğu ve bunların öğrencileri yaş, cinsiyet ve sınıf değişkenlerine göre farklı durumlar bu araştırmayla kamtlanmıştrr. VI

This research, that is aboirt art teaching, and the stages of plastic development in primary education, is made as a post-graduate thesis for K. T. Ü., Institue of Social Sciences, Department of Fine Arts, Teaching of Drawing Branch. This thesis is made to determine the case between the drawing characteristics, and the plastic development stages os students within the scope of art Education that is given to students from 6 to 14 ages through primary education drawing programme. Descriptive method is applied for this research. The research's dimensions are created by scanning the literature in the area of Art Education. Students from 3 1 primary school in the centre of Trabzon are the basis of this research. They were attending to the classes from 1 to 8. The example group has been formed by taking students' drawings. The students which are attending to the classes from 1 to 8 are chosen from 5 different schools. Although it is planned to take 40 students' drawings, only 33 drawings are examined in this study. The characteristics of the drawing are determined by the taking the opinions of teachers, experts, artists and academicians on each drawing. These drawings are coded according to primary education students' plastic development stages and classified systematically. These findings of the study are analized statistically through 4 sub-problems by reflecting the frequency and percentage on tables. The comments on findings are made on the children's drawings that are in the example group. The case between drawing characteristics and plastic development stages during primary education is resulted as follows: It is found that; there are 1 1 characteristics during ideo-plastic stage; regular balance, symmetric and example characteristic, meaningfulness during linear shape (hierarchy of length), transperancy. Area perspective, levelling self repeating, and rotating characteristic, inclination during linear figure forming period, constructing on the upper part perspective that is put one on another; and 2 characteristics during visual realism stage; birds eye-view perspective and multi angled perspective. By this way it is proved that primary education students have totally 14 drawing characteristics and these characteristic differ according to age, sex and class factors. VII