Yardım arama davranışları ile fatalistik düşünce ve beş faktör kişilik özellikleri arasındaki ilişkinin araştırılması

Abstract

Bu araştırmanın amacı fatalistlik düşünce ve beş faktör kişilik özellikleri ile yardım arama tutumları arasındaki ilişkiyi incelemektir. Araştırma farklı yardım arama tutumları olan kişiler arası duyarlılık, zorlama, danışmaya olan inanç, ihtiyaç hissetme ve sosyal kabul üzerinde beş faktör kişilik özelliklerinden dışa dönüklük yumuşak başlılık, öz-denetim/sorumluluk, duygusal denge ve gelişime açıklık gibi kişilik özellikleri ile fatalistlik düşüncenin yordayıcı etkisini belirlemeye yöneliktir. Araştırma üniversite öğrencileri üzerinde gerçekleştirilmiş ve 413 öğrenci üzerinde işlemler yapılmıştır. Araştırma da Beş Faktör Kişilik Testi, Yardım Arama Tutumları Ölçeği, Kader Bilgisi Ölçeği ve Fatalistlik Düşünce Ölçeği kullanılmıştır. Bunların yarımda değişik demografik özellikler de bilgi formuyla birlikte elde edilmiştir. Araştırma sonuçları her bir yardım arama davranışı üzerinde çok yönlü hiyerarşik regrasyon analizi yapılarak gerçekleştirilmiştir. Kişilerarası açıklık türü yardım arama tutumlannm yordanmasında demografik özellikler, kader bilgisi ve fatalistik düşüncenin manidar olmadığı görülmüştür. Bunun yanında dışadönüklük, yumuşak başlılık ve gelişime açıklık yordayıcı özellikte bulunmuştur. Zorlanma türü yardım aramanın yordayıcılan olarak cinsiyet ve dışadönüklük ortaya çıkmıştır. Erkekler kızlara oranla yardım arama davranışlarına başvurmaları, problemlerin ileri düzeye çıkması ile olduğu saptanmıştır. Dışadönük kişiler zorlanma yaşamadan yardım arama davranışını gerçekleştirirken, içedönükler kendilerini belli düzeyde zorlayıncaya kadar profesyonel yardıma başvurmamaktadırlar. Danışmaya olan inancı yordayıcı olarak ele alman demografik değişkenler, kader bilgisi, fatalistik düşünce ve beş faktör kişilik özelliklerinin istatistiksel olarak anlamlı bulunmamıştır. İhtiyaç hissetme, kader bügisinin ve fatalistik düşünce yapısının yardım almayı ihtiyaç olarak görme açısından önemli olduğu belirlenmiştir. Sosyal kabul türü yardım arama eğiliminde olmanın erkeklerde, fatalistik düşünceleri az olanlarda ve duygusal denge olanlarda olduğu saptanmıştır. Kişilik özelliklerinin cinsiyetler açısından farklılıkları araştırma çerçevesinde incelemiş yumuşak başlılık ve öz-denetim kişilik özelliklerinde cinsiyet farklılığına rastlanmıştır. Araştırma sonuçlan profesyonel yardım aramanın farklı boyutlarım açıklama da ve özellikle kişilik özellikleriyle yardım arama davranışları arasında bir kesinlik veya netliğin olmadığını ortaya koymaktadır. vn

This study is aimed to investigate the relationship between help-seeking behaviors, fatalistic thoughts and five personality factors driven from Big Five Personality Theory. In this study, a regression model set up to investigate the predictive value of five personality factors of extravertedness, agreablesness, cousciousness, neuroticisism, openness and fatalistic thoughts on help-seeking behaviors of interpersonal sensitivity, stuckness, need for counseling, believing in counseling and social acceptance. This study is conducted on 413 uviversity students. Big Five Personality Inventory, Help-Seeking Behaviors Scale, Knowledge on Destiny Scale and Fatalistic Thoughts Scale were used as measurement tools. The data analysis conducted with Multiple Hierarchic Regressgion Analysis on different types of Help-seeking behaviors. In the regression model demographics of SED, age, gender, knomledge on destiny, fatalistic thoughts and five personality factors were used. Demographics were entered the equation at the first step, knowledge on destiny and fatalistic thoughts at the second step, and personality faktors at the third step. Regression results revealed that stuckness type of help-seeking was best predicted by gender and extravertedness. Interpersonal openness seems to be predicted by introvertedness, agreablessness and openness to experince. Variance in Believing in counseling type of help- seeking can't be explained by any predictor in the model. Knowledge on destiny and fatalistic thoughts have predictive value for need for counseling type of help-seeking. The last type of help-seeking of social acceptance was best predicted by gender, fatalistic thoughts and openness to experience. In general being female having less fatalistic thoughts, being extraverted, and open to experience seem to be related to help-seeking behaviors. With these findings couclusive result were not reached in terms of the relationship between personality factors and help-seeking behaviors. vm